بی اشتهایی میتواند به سوء تغذیه منجر شده روی تمامی سیستمهای بدن تاثیر منفی بگذارد. به همین دلیل به اندازه رژیم کاهش وزن باید روی درمان کم اشتهایی، بازیابی وزن و سلامت تغذیه کار کرد همچنین برای آن اهمیت قائل شد. احیای بدنی که به دلیل بی اشتهایی با مشکلات سلامتی مواجه شده ممکن است چندین ماه طول بکشد، بیماران مبتلا به این بیماری باید تحت نظر متخصص تغذیه قرار بگیرند و علل مشکل آنها که میتواند انواع بیماریها مثل سرطان یا علل روانشناختی باشد با دقت مشخص شود. در این مطلب برنافیت به ریشه یابی این مشکل میپردازیم سپس استراتژیهای موثری برای مقابله و غلبه برآن ارائه خواهیم کرد.
بی اشتهایی چیست و چه زمان به یک بیماری تبدیل میشود؟
بی اشتهایی یک اختلال غذایی جدی است که قابل درمان بوده اما بدون مداخله مناسب میتواند مشکلاتی را برای سلامت فرد و زندگی او به وجود آورد به همین دلیل آگاهی از علائم، علل شکل گیری و درمان این اختلال بسیار مهم است.
بیمیلی به غذا پدیدهای است که هر انسانی در طول عمر خود ممکن است چند باری با آن مواجه شود انواع بیماری، بد خوراکی، مشکلات روانی، استرس و اضطراب و خیلی عوامل دیگر میتوانند باعث شکل گیری این مشکل شوند.
به طور معمول پس از برطرف شدن مشکل، اشتهای فرد بازگشته و مجدد به خوردن غذاهای مختلف تمایل نشان میدهد. در برخی موارد این مشکل در کوتاه مدت برطرف نشده و برای رفع آن به مداخلههای پزشکی نیاز است.
گاهی بی اشتهایی یکی از علائم یک مشکل جدیتر است به همین دلیل باید جدی گرفته شود. اختلال خوردن در زنان بیش از مردان رواج دارد و در بین افراد مشهور و موفق، افراد معمولی، ثروتمندان و فقرا به یک میزان یافت میشود.
تغییر طعم و بوی غذا، حس تهوع و بی رغبتی به خوردن مواد غذایی همگی از علائم این بیماری هستند. اغلب یکی از چالش برانگیزترین مشکلات افراد مبتلا به بی اشتهایی سوخت رسانی به بدن و تغذیه کافی است تا بتوانند فعالیتهای روزمره خود را انجام داده با بیماریهای مختلف درگیر نشوند.
بدن انسان انعطاف پذیری بالایی دارد و در مواجه با کم خوراکی به طرز چشمگیری برای بقا میجنگد. از آنجایی که بدن تشخیص میدهد سوخت کافی برای حفظ فرآیندهای طبیعی دریافت نمیکند انرژی خود را برای کارهای ضروری حفظ میکند.
این مشکل کمتر به یک بیماری مزمن و خطرناک تبدیل میشود اما اگر به آن توجه نشود ممکن است به از دست رفتن آب بدن و کاهش وزن شدید منجر شود. اختلالات تغذیه ناشی از عدم دریافت مواد مغذی مورد نیاز هم از دیگر عوارض کم اشتهایی است.
مهمترین دلایل بی اشتهایی کدام است؟
از دست دادن اشتها میتواند از عفونتهای باکتریایی، ویروسی، قارچی یا سایر عوامل خارجی شکل بگیرد. برخی از مهمترین این مشکلات عبارتند از:
- باکتریها و ویروسها
- عفونت دستگاه تنفسی
- کولیت
- عفونت پوستی
- مننژیت
- پنومونی
- گاستروانتریت
علل روانی
گاهی افزایش سن باعث از دست رفتن اشتهار میشود و هیچ تحقیق علمی خاصی تا این لحظه دلیل آن را مشخص نکرده است. افراد در زمان افسردگی، غمگین بودن و اضطراب هم ممکن است با بی اشتهایی مواجه شوند. بیحوصلگی و استرس هم به کم شدن اشتها مرتبط است.
اختلالات خوردن مثل بی اشتهایی عصبیAnorexia nervosa هم میتواند با کاهش وزن و بی رغبتی به غذا همراه شود. ترس از افزایش وزن کابوس این افراد است که به فرار از غذا خوردن و سوء تغذیه همراه میشود.
بیماری
بیماریهای زیر هم ممکن است باعث بی اشتهایی شود:
- بیماری مزمن کبدی
- نارسایی کلیه
- نارسایی قلبی
- هپاتیت
- زوال عقل
- کم کاری تیروئید
سرطان هم میتواند باعث از دست دادن اشتها شود، به خصوص اگر سرطان در نواحی زیر بروز کرده باشد:
- روده بزرگ
- معده
- تخمدان ها
- پانکراس
- بارداری
بارداری میتواند باعث کاهش اشتها در سه ماهه اول شود.
داروها
مصرف برخی از داروها هم ممکن است اشتهای فرد را کاهش دهند. این شامل داروهای غیرقانونی و مصرف مواد مخدری مانند کوکائین، هروئین و آمفتامینها هم میشود.
برخی از داروها که اشتها را کاهش میدهند هم عبارتند از:
- برخی از آنتی بیوتیکها
- کدئین
- مورفین
- داروهای شیمی درمانی
اگر بی اشتهایی درمان نشود ممکن است چه عوارضی داشته باشد؟
بی اشتهایی و حدف وعدههای غذایی معمولا یک بیماری کوتاه مدت است که بدون عوارض خاصی درمان میشود اما اگر ناشی از یک وضعیت جدی باشد و درمان نشود ممکن است با عوارض شدیدتری همراه شده و سلامت فرد را با مخاطره مواجه کند. در صورت عدم درمان کاهش اشتها ممکن است با علائم زیر همراه شود:
- خستگی مفرط
- کاهش وزن
- تپش قلب شدید
- تب
- تحریک پذیری
- شکل گیری یک احساس ناخوشایند عمومی
- کسالت
اگر از دست رفتن اشتها ادامه داشته باشد و فرد دچار سوءتغذیه یا کمبود ویتامین و الکترولیت شود، ممکن است با عوارض جدی مواجه شده و حتی زندگی او به خطر بیفتد. بنابراین، افرادی که کاهش اشتها را تجربه میکنند و پس از یک بیماری حاد مشکلاتشان برطرف نشده یا بی اشتهایی آنها بیش از چند هفته طول کشیده، باید به پزشک مراجعه کنند و به دنبال راهکار درمانی بگردند.
بی اشتهایی چگونه درمان میشود؟
درمان کاهش اشتها به علت شکل گیری آن بستگی مستقیم دارد. اگر علت عفوت باکتریایی یا ویروسی باشد معمولا به درمان خاصی نیاز ندارد زیرا پس از درمان عفونت اشتهای فرد به سرعت باز میگردد.
درمانهای خانگی
اگر بی اشتهایی به دلیل بیماریهایی مثل سرطان ایجاد شود درمان آن کمی دشوارتر است. صرف غذا با دوستان، اعضای خانواده، رفتن به رستوران و طبخ غذاهای مورد علاقه ممکن است به تشویق افراد به خوردن منجر شود.
گاهی افراد به جای خوردن یک وعده غذایی سنگین بهتر است به خوردن میانوعدههای سبک تمرکز کنند. مصرف وعدههای غذایی کوچک هم میتواند مفید باشد و معمولا هضم آنها برای معده راحتتر از وعدههای غذایی بزرگ است.
علائم کبد چرب گرید 2 چیست ؟
انجام ورزشهای سبک هم میتواند به افزایش اشتها کمک کند. مصرف مواد مغذی مورد نیاز بدن از طریق خوردن غذاهای پرکالری و حاوی پروتئین بالا هم راهکار مناسبی است. نوشیدنیهای پرکالری مثل انواع اسموتی و پروتئین هم به تامین نیاز بدن کمک میکند.
اگر افراد حساب آن چه روزانه میخورند و مینوشند را داشته باشند در دراز مدت میتواند به کنترل بهتر آن چه لازم است بخورند کمک کند. استفاده از کره، روغن و سسهای مختلف میتواند کالری دریافتی روزانه افراد را بدون زحمت خاصی افزایش دهد. مصرف ادویههای مختلف هم طعم غذا را بهتر کرده و ممکن است اشتیاق فرد به غذا خوردن را افزایش دهد. نوشیدن آب بیشتر هم به بالا رفتن متابولیسم بدن و افزایش اشتها کمک میکند.
کدام مواد غذایی به افزایش اشتهای فرد کمک میکنند؟
همانطور که گفتیم تغییر سبک زندگی و تنوع بخشیدن به مواد غذایی مصرفی میتواند به رفع مشکل بی اشتهایی کمک کند. در این جا به برخی از خوراکیها که به افزایش اشتها کمک میکنند اشاره میکنیم.
میوهها خوش طعم و آنها که طعم زیادی دارند معمولا به افزایش اشتهای افراد کمک میکنند. ترکیب موز و شیر میتواند به افزایش اشتها و تمایل فرد به غذا خوردن کمک کند. توت، انگور، هلو و زردآلو هم از جمله میوههایی هستند که اشتها آور شناخته میشوند.
مصرف انواع سبزیجات تازه هم به افزایش متابولیسم و بهبود اشتهای افراد کمک میکند. سیر، جینسینگ و گلپر از جمله خوراکیها و چاشنیهایی هستند که با افزودن آنها به غذا میتواند به افزایش طعم کمک کرده و اشتهای افراد را بیشتر کند.
ترب هم یک اشتها آور طبیعی به شمار میآید که سرشار از ویتامینهای مختلف است. دمنوش شیرین بنیان هم از جمله چیزهایی است که مصرف آن میتواند با افزایش اشتهای افراد کمک کند.
افراد باید طبخ غذا و خوردن آن را به یک فرآیند سرگرم کننده و خوشایند تبدیل کنند تا بتوانند بیشتر و باکیفیتتر غذا بخورند.
مراقبتهای پزشکی
اگر بی اشتهایی فرد ادامه دار باشد بهترین راهکار مراجعه به پزشک خواهد بود. پزشک یا متخصص تغذیه قبل از هر کاری علائم بیماری را بررسی کرد، قد و وزن او را اندازه گیری میکنند. اگر وزن از میانگین جمعیت کمتر باشد حتما مشکلی وجود دارد. بررسی سابقه پزشکی، داروهای مصرفی و رژیم غذایی روزانه هم بسیار مهم است. پرسشهایی که پزشک میپرسد معمولا عبارتند از:
- چه زمانی علائم بیماری شروع شده است؟
- علائم خفیف هستند یا شدید؟
- فرد چقدر وزن کم کرده است؟
- آیا رویدادهای محرک عاطفی و روحی برای این مشکل وجود داشته؟
بعد از آن ممکن است لازم باشد آزمایشاتی برای یافتن علت کاهش اشتها انجام شود.
آزمایشهای احتمالی عبارتاند از:
- سونوگرافی شکم
- آزمایش کامل خون
- آزمایشهای بررسی عملکرد کبد، تیروئید و کلیه
- سی تی اسکن از سر، قفسه سینه، شکم یا لگن
در برخی موارد، از فرد آزمایش بارداری و HIV گرفته میشود. آزمایش ادرار هم برای بررسی عدم اعتیاد فرد از دیگر گامهایی است که پزشک ممکن است برای تشخیص علت کم اشتهایی بردارد.
اگر کاهش اشتهای فرد به سوءتغذیه منجر شده باشد، ممکن است از طریق سرم و به شکل وریدی مواد مغذی به فرد رسانده شود. همچنین ممکن است پزشک داروهای خوراکی برای تحریک اشتهای بیمار تجویز کند.
اگر از دست دادن اشتها در نتیجه افسردگی، اختلال خوردن یا سوء مصرف مواد مخدر باشد، لازم است از یک متخصص سلامت روان برای پیگیری درمان کمک گرفته شود. از دست دادن اشتهای ناشی از داروها ممکن است با تغییر دوز یا تغییر نسخه درمان شود، این یکی از دلایلی است که همیشه به افراد توصیه میشود بدون مشورت با پزشک هیچ دارویی مصرف نکنند.
فرد مبتلا به بی اشتهایی چه زمانی باید به اورژانس بیمارستان مراجعه کند؟
بی اشتهایی معمولا در رده مشکلات اورژانسی که نیاز به مراجعه سریع به پزشک دارد قرار نمیگیرد. با این حال در صورتی که فرد مبتلا به بی اشتهایی با علائم زیر مواجه شده باید سریعتر به یک مرکز درمانی مراجعه کند:
- سوء تغذیه شدید یا کم آبی بدن
- سرگیجه
- درد قفسه سینه
- تپش قلب
- بی حسی یا ضعف موضعی
- گیجی
- افکار صدمه زدن به خود یا دیگران
چطور میتوان از بی اشتهایی پیشگیری کرد؟
همیشه نمیتوان از بروز این مشکل پیشگیری کرد اما متخصصان توصیه میکنند افراد با پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم، تغذیه به موقع و وقت گذاشتن برای صرف وعدههای غذایی از بروز این مشکل پیشگیری کنند.
رژیم غذایی متعادلی که حاوی انواع میوه و سبزیجات، گوشت بدون چربی و سایر مواد غذایی مفید باشد میتواند به حفظ اشتهای فرد کمک کند. هنگام غذا خوردن باید از انجام کارهای دیگر پرهیز کرد و هنگام خستگی و خواب آلودگی به هیچ عنوان نباید به سراغ غذا خوردن رفت.
انجام ورزش منظم و داشتن خواب مناسب (هفت ساعت در شب) میتواند به تامین انرژی مورد نیاز فرد کمک کرده و از کاهش اشتهای افراد پیشگیری کند. بی اشتهایی ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد از سرماخوردگی، مسمومیت غذایی گرفته تا عفونت یا عوارض جانبی داروها.
از دست دادن اشتها اغلب با احساس خستگی و حالت تهوع همراه است. اگر فردی نگران از دست دادن اشتها است باید به پزشک خانوادگی خود اطلاع دهد و همه علائم را با جزئیات برای او شرح دهد.
معمولا یک غذای خوش طعم و ایجاد تنوع در برنامه غذایی به درمان این مشکل کمک زیادی میکند تغذیه منظم و پرهیز از خوردن غذاهای ناسالم هم به حفظ سلامت بدن و پیشگیری از بی اشتهایی کمک میکند.
افراد مبتلا به بی اشتهایی معمولا دورههای مختلفی از این مشکل را تجربه میکنند و گاهی احساس میکنند که هیچ کنترلی روی خود ندارند و گاهی با حس گناه و شرم مواجه میشوند. این چرخه معیوب باید شکسته شود و گاهی کمک گرفتن از یک مشاور تغذیه مناسب، حضور در گروههای درمانی و همراهی یک متخصص روانشناس بهترین راهکاری است که میتوان به این افراد پیشنهاد داد.
متاسفانه در اجتماع معمولا افراد مشکل چاقی را راحتتر از بی اشتهایی درک میکنند و به همین دلیل این افراد اغلب با احساس تنهایی و سردرگمی دست به گریبان هستند. به ویژه در سنین نوجوانی و جوانی مواجه شدن با این مشکل کار چندان سادهای نیست و فرد به حمایت اطرافیان نیاز ویژه دارد.
افزایش آگاهی جامعه نسبت به این مشکل میتواند مقابله با آن را سادهتر کند. افسانههای مختلفی در مورد اختلالات خوردن وجود دارد و باید بین این مشکل و بی اشتهایی تفاوت قائل شد. بی اشتهایی معمولا در بازه زمانی کوتاه رخ میدهد و پس از درمان کمتر بازگشت دارد، اگر کاهش اشتهای فرد ادامه دار شد بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کند تا شرایط او را به صورت واقع بینانه بررسی شود.
دلایل زیادی برای بی اشتهایی وجود دارد که از جمله میتوان به یبوست، برخی از بیماری ها، ویروس معده، اختلالات غذایی و حتی سرطان اشاره کرد. از آن جا که غذا برای تامین ویتامینها و مواد معدنی در بدن لازم است، درمان کم اشتهایی نیز امری مهم محسوب میشود. تامین مواد مغذی بدن، ورزش، تغییر زمان مصرف داروها و مصرف داروهای اشتها آور از جمله روشهای درمانی موثر به شمار میآیند.
اشتها، تمایل برای تامین نیازهای بدن است. آشناترین نوع اشتها که آن را میشناسیم، گرسنگی است که ما را به غذا خوردن و تامین ویتامینها و مواد معدنی وا میدارد. برخلاف بسیاری از افراد که دچار اشتهای کاذب و پرخوری هستند، برخی دیگر از مشکل بی اشتهایی رنج میبرند. اما چرا آنها دچار بی اشتهایی میشوند؟
نشانههای بی اشتهایی چه هستند؟
بی اشتهایی به نشانههایی منجر میشود که زیاد خوشایند نیستند. علائمی همچون عدم میل به خوردن غذا بر خلاف گرسنگی زیاد و کاهش وزن شدید. علائم دیگر شامل:
- احساس سیری تنها پس از مصرف غذای بسیار کم
- نفخ شکم، حالت تهوع یا سوزش سر معده
- احساس خستگی و خواب آلودگی
- عدم تمرکز یا تجربه کردن مه فکری
- مشکل در خوابیدن
- یبوست
- تورم یا افزایش وزن آب بدن
- تغییر در خلق و خو و افسردگی
- تب و لرز
چه روشهایی برای درمان بی اشتهایی وجود دارد؟
اگر به تازگی از یک بیماری بهبود یافتهاید، تغذیه ی مناسب برای بازگرداندن قدرت از دست رفته ضروری است.
مرحلهی اول
کمبود مواد مغذی همچون زینک در بدن موجب بی اشتهایی میشود. البته کمبود ویتامینهای A، C، K و ویتامینهای گروه B نیز همین تاثیر را دارند. اگر بی اشتهایی به دلایل گفته شده باشد، باید با مصرف این ویتامینها به حالت نرمال بازگردد.
مرحلهی دوم
اگر داروی خاصی مصرف میکنید، آن را با پزشک خود در میان بگذارید. داروهایی که برای سرطان یا درمان دیابت (همچون متفورمین) مصرف میشوند، موجب بی اشتهایی میشوند. برای کاهش عوارض این دارو، پزشک ممکن است دوز یا زمان مصرف آن را تغییر دهد.
مرحلهی سوم
بیشتر ورزش کنید. ورزش، کالری سوزی را بیشتر میکند، در نتیجه اشتها را نیز افزایش میدهد. سعی کنید روزانه 30 دقیقه ورزشهای کاردیو (هوازی) انجام دهید. انجام ورزشهای قدرتی برای دو بار در هفته نیز ماهیچههای اصلی را هدف قرار میدهد و به تحریک اشتها کمک میکند. البته این کار به سطح سلامت و توانایی ورزش کردن شما بستگی دارد. بهتر است پیش از انجام آن با پزشک خود مشورت کنید.
مرحلهی چهارم
اگر هیچ یک از روشهای بالا کارساز نبود، برای تجویز داروهای افزایش اشتها با پزشک خود مشورت کنید. مجسترول و درونابینول از جمله قرصهایی هستند که برای درمان بی اشتهایی تجویز میشوند. اگر بی اشتهایی شما به دلیل حالت تهوع باشد، احتمالا پزشک پرومتازین یا پروکلوپرازین را تجویز خواهد کرد.
نکته هرگاه احساس گرسنگی کردید، غذاهای سالم و پر کالری مصرف کنید. آجیل، کرهی بادام زمینی، لبنیات پر چرب، گرانولا و میوههای خشک گزینههای مناسبی محسوب میشوند.
طبق گزارشات، آمار بی اشتهایی عصبی در زنان جوان در سرتا سر دنیا 0.3 درصد است و این موضوع در دختران جوان بیش از دو برابر این رقم است. میانگین سنی بی اشتهایی عصبی 15 سالگی است و 80 تا 90 درصد قربانیان آن زنان هستند.
پیشنهاد برنافیت: چهار نکته ای که از زیاد ورزش کردن و کم غذا خوردن یاد گرفتم
بی اشتهایی عصبی چیست؟
بی اشتهایی عصبی نوعی اختلال تغذیه است که با وزن به شدت پایین و غیر نرمال بدن و ترس از چاقی همراه است. افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی به شدت میزان غذای مصرفی خود را کاهش میدهند و این کار در جهت ادامهی کاهش وزن و یا جلوگیری از افزایش وزن انجام میشود. در برخی موارد، حتی فرد ممکن است با بالا آوردن آن چه که خورده، ورزش سخت و یا مصرف مسهلها کالری مصرفیاش را کنارل کند.
هر چند بی اشتهایی عصبی یک اختلال سلامت عقلی نیست، اما برخی از افراد این رفتار مهلک را برای تسلی دادن خود در مشکلات روحی انجام میدهند. علائم و نشانههای بی اشتهایی عصبی ممکن است با گرسنگی بیش از حد ارتباط داشته باشد و یا نتیجهی مسائل احساسی و رفتاری باشد.
علائم فیزیکی
- علائم فیزیکی
- کاهش وزن مفرط
- لاغری بدن
- بی خوابی
- احساس سرگیجه و خستگی
- کبود شدن انگشتها
- نازک شدن موها
- قطع قاعدگی
- شکم درد
- خشکی و زردی پوست
- یبوست
- عدم تحمل سرما
- نامنظم شدن ریتم قلب
- کاهش فشار خون
- خشکی بدن
- ورم دست و پا
- خراب شدن دندانها به علت بالا آوردن زیاد
علائم روحی
تلاش برای کاهش وزن با:
- کاهش شدید مصرف غذا با روزه یا رژیم
- ورزش سخت
- پرخوری و سپس بالا آوردن
دیگر علائم شامل موارد زیر میباشند:
- چشم پوشی مکرر از وعدههای غذایی
- مصرف غذاهای خاص کم چرب و کم کالری
- عدم غذا خوردن در جمع
- چک کردن مداوم وزن
- دروغ گفتن در میزان غذای مصرفی
- کاهش قوای جنسی
- شکایت مکرر از چاقی
- گوشه گیری
- بی خوابی
هر چند دلیل اصلی این اختلال ناشناخته است، اما موارد زیر از مهمترین فاکتورهای تحریک کننده میباشند.
علل و فاکتورهای خطر
بی اشتهایی عصبی ممکن است به علت ترکیبی از فاکتورهای بیولوژیک، روانشناسانه و محیطی ایجاد شود.
1. بیولوژیک
برخی از ژنها در ایجاد بی اشتهایی عصبی دخیل هستند.
2. روانشناسانه
افرادی که دارای شخصیت اضطراب اجباری یا اضطراب هستند، بیشتر از دیگران به این معضل دچار میشوند.
3. محیطی
فشار اجتماعی و فرهنگ موجود که زیبایی را به لاغری میداند نیز هیزمی بر آتش میافزاید.
این موارد احتمال بی اشتهایی عصبی را دوچندان میکند:
1. سابقهی خانوادگی
رژیم و گرسنگی ممکن است ایجاد عادتهای سالم را در شما کم رنگ کند.
2. سن
این موضع در دختران نوجوان بیشتر مشاهده میشود، اما برخی از مردان و پسران نیز در خطر هستند.
3. استرس عاطفی و اضطراب
مشکلات عاطفی و روحی از مهمترین دلایل ایجاد بی اشتهایی عصبی است. به ویژه در افرادی که والدینی با اضافه وزن بالا داشتهاند.
درمانهای ممکن
برخی از درمانهای ممکن برای بهبود بی اشتهایی عصبی شامل موارد زیر میباشند:
1. بستری شدن
اگر شرایط شما بحرانی باشد، باید به سرعت بستری شوید. این موضوع زمانی جدی میشود که با ریتم قلب، کم آبی شدید بدن و سوء تغذیهی شدید همراه باشد.
2. تغذیه با لوله و کنترل مکرر
علائم و نشانههای حیاتی مثل سطح آب بدن و الکترولیتها باید به طور مداوم تحت کنترل قرار بگیرد. در برخی موارد جدی، ممکن است نیاز به تغذیه با لوله داشته باشند.
3. روان درمانی
درمانهای گروهی، خانوادگی و حتی تکی که به فرد کمک میکند، انتخابهای سالمی داشته باشد نیز مفید است.
4. دارو درمانی
هر چند داروی خاصی برای بی اشتهایی عصبی وجود ندارد، ممکن است داروهای ضد افسردگی برای آنها تجویز شود تا افسردگی و اضطراب آنها را کاهش دهد. پیروی از یک رژیم غذایی سالم برای درمان بی اشتهایی عصبی بسیار مفید است.
از آنجا که این بیماری یک موضوع جدید است، از مصرف داروهای خودسرانه باید بپرهیزید. میتوانید در این مورد با یک پزشک متخصص مجرب مشورت کنید تا عادتهای غذایی سالم را به شما بیاموزد.