بیماری کبد چرب یکی از شایع‌ترین علل بیماری‌های کبدی در جهان است. این بیماری باعث می‌شود چربی اضافی در کبد ذخیره شده و در صورتی که درمان نشود به سیروز و نارسایی کبدی منجر می‌شود. این بیماری در بین افراد چاق و بیمارانی که دیابت نوع 2 دارند شایع‌تر از سایرین است.در بدن سالم کبد سموم را دفع کرده و صفرا تولید می‌کند، پروتئین چربی را به اسیدهای چرب تجزیه می‌کند تا بتواند آن‌ها را هضم کند. بیماری کبد چرب به کبد آسیب می‌رساند و مانع از عملکرد خوب آن می‌شود اما تغییر شیوه زندگی می‌تواند از بدتر شدن آن جلوگیری کند. اولین راهکار درمان این بیماری کاهش وزن از طریق کاهش کالری دریافتی روزانه، ورزش و تغذیه سالم است. در این مطلب بررسی می‌کنیم رژیم غذایی کبد چرب چگونه باید باشد و چطور می‌توان کیفیت زندگی افرادی که به این بیماری مبتلا هستند را بهتر کرد.برای دریافت رژیم لاغری متناسب با بیماری کبد چرب، کلیک کنید.
دلایل بروز کبد چرب چیست و آیا می‌توان از آن پیشگیری کرد؟
بیماری کبد چرب زمانی اتفاق می‌افتد که چربی بیش از اندازه در کبد جمع می‌شود. وجود مقدار کمی چربی در کبد طبیعی است اما زیاد آن می‌تواند سلامت فرد را با تهدید مواجه کند.کبد دومین اندام بزرگ بدن است که به هضم مواد مغذی موجود در غذا و نوشیدنی‌ها و تصفیه مواد مضر از خون کمک می‌کند.
ازدیاد چربی در کبد می‌تواند باعث التهاب کبد شده و به آن آسیب بزند. ایجاد زخم کبد یکی از نتایج چربی کبد است که در طولانی مدت می‌تواند به نارسایی کبدی منجر شود.
آیا رژیم کتوژنیک برای کبد چرب مفید است؟
علائم کبد چرب
در بسیاری مواد علائم کبد چرب چیز زیادی به ما نمی گوید. ممکن است با احساس خستگی و دردهای شکمی به ویژه در قسمت بالای شکم همراه باشد. برخی از مبتلایان این بیماری زخم کبد که به فیبروز کبد می‌گویند. اگر فیبروز کبدی شدید شود به آن سیروز می‌گویند. مهم‌ترین علائم سیروز کبدی عبارت است از:
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- ضعف
- خستگی
- خون دماغ
- خارش پوست
- پوست و چشم های زرد
- خوشه های وب مانند عروق خونی زیر پوست شما
- درد شکم
- تورم شکمی
- تورم پاهای شما
- بزرگ شدن سینه در مردان
- گیجی
این بیماری می‌تواند به مرگ مبتلا منجر شود و از بیماری‌های خطرناک به شمار می‌آید.
دلایل چربی کبد
کبد چرب زمانی ایجاد می‌شود که بدن فرد بیش از اندازه چربی تولید می‌کند یا چربی موجود در این عضو به اندازه سوخته نمی‌شود. چربی اضافه در سلول‌های کبد ذخیره شده و تجمع می‌یابند که به بیماری کبد چرب منجر می‌شود. چربی کبد ممکن است به دلایل مختلفی مثل نوشیدن بیش از حد الکل بروز پیدا کند. متخصصان این عوامل را مهم‌ترین دلایل ابتلای افراد به بیماری کبدی می‌دانند:
- چاقی
- قند خون بالا
- مقاومت بدن در برابر انسولین
- سطوح بالای چربی خون به ویژه تری گلیسیرید
[buttontag]ارتباط بین چاقی و کبد چرب
علل کمتر رایج عبارتند از:
- بارداری
- کاهش سریع وزن
- برخی از انواع عفونت‌ها مانند هپاتیت C
- عوارض جانبی برخی از انواع داروها ، مانند متوترکسات (Trexall)، تاموکسیفن (Nolvadex)، آمیودورون (Pacerone) و والپروئیک اسید (Depakote)
- قرار گرفتن در معرض برخی سموم
- برخی ژنها هم ممکن است خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش دهند.
برای تشخیص کبد چرب، پزشک معمولا سابقه پزشکی فرد را می‌گیرد، یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و یک یا چند آزمایش برای او می‌نویسد. در حال حاضر هیچ داروی برای درمان بیماری کبد چرب تایید نشده است. تحقیقات بیشتری برای ارزیابی و آزمایش داروهای این بیماری مورد نیاز است. در بسیاری موارد، تغییر سبک زندگی می‌تواند به درمان این بیماری کمک کند. معمولا پزشکان توصیه می‌کنند برای درمان این بیماری باید این موارد را انجام دهید.
- برای کاهش وزن اقدام کنید
- رژیم غذایی سالم داشته باشید
در صورت شدید بودن بیماری و ابتلای فرد به سیروز ممکن است پزشک درمان دارویی برای این بیماری را توصیه کند. سیروز می‌تواند منجر به نارسایی کبد شود. در صورت بروز نارسایی کبد، ممکن است فرد به پیوند کبد نیاز داشته باشد.
آیا بیماری کبد چرب انواع و اقسام مختلفی دارد، تفاوت کبد چرب گرید 1 و 2 و 3 در چیست؟
بیماری کبد چرب از نظر میزان پیشرفت بیماری و مقدار چربی ذخیره شده در کبد به 4 گرید تقسیم بندی شده است.
کبد چرب گرید 1
ساده‌ترین شکل بیماری است که معمولا با خوردن مواد غذایی ناسالم بروز می‌کند. اگر فرد مبتلا میزان فعالیت‌های روزانه خود را افزایش دهد می‌تواند آن را کنترل کند. این بیماری در افراد مسن خطرناک است و باید با دارو درمان شود.
کبد چرب گرید 2
این بیماری در مرحله دوم کمی سخت‌تر می‌شود و فرد در هر سنی باید زیر نظر پزشک معالج و متخصص تغذیه قرار بگیرید تا رژیم درمانی مناسب دریافت کند.
کبد چرب گرید 3
برای درمان این سطح از بیماری اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی به تنهایی کفایت نمی‌کند اگر افرد در سطح 2 وزن خود را کاهش ندهند و مراقب نباشند به این سطح می‌رسند که درمان آن به مراتب سخت‌تر است. برنامه غذایی برای کبد چرب گرید 3 بسیار سنگین است و فرد باید آن را جدی بگیرد تا کبد خود را از دست ندهد.
کبد چرب گرید 4
این‌جا فرد دیگر به سیروز کبدی مبتلا شده و باید در لیست پیوند کبد قرار بگیرد.
رژیم غذایی مناسب برای بیماری کبد چرب شامل چه مواردی است؟
رژیم غذای مناسب برای بیمارانی که مبتلا به کبد چرب هستند شامل موارد زیر است:
- استفاده از میوه و سبزیجات
- مصرف گیاهان دارای فیبر بالا مانند حبوبات و غلات کامل
- کاهش مصرف بعضی غذاها و نوشیدنی‌ها به ویژه آن‌هایی که قند، نمک، کربوهیدرات تصفیه شده و چربی اشباع دارند.
مقدار وزنی که بیماران مبتلا به کبد چرب باید کم کنند بستگی مستقیم به میزان چربی اضافه بدن آن‌ها دارد. متخصص تغذیه می‌تواند به فرد در تصمیم‌گیری برای هدف‌گذاری مناسب کاهش وزن و دستیابی به سلامت کلی بدنش کمک کند. به طور کلی رژیم غذایی غنی از مواد مغذی، فیبر، پروتئین و چربی‌های اشباع نشده برای این افراد بسیار مناسب است.
مکمل‌های ویتامین E ممکن است به جلوگیری یا درمان آسیب کبدی ناشی از بیماری کبد چرب کمک کند. با این حال، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است چرا که مصرف بیش از حد ویتامین E برخی خطرات سلامتی را در پی دارد. همیشه قبل از استفاده مکمل جدید یا درمان طبیعی با پزشک خود مشورت کنید. برخی مکمل‌ها یا داروهای طبیعی ممکن است به کبد افراد فشار وارد کنند یا با داروهایی که مصرف می‌کنند تداخل داشته باشند.
غذاهای مفيد براي كبد چرب کدام است؟
در این‌جا به چند ماده غذایی که به سلامت کبد کمک می‌کند اشاره می‌کنیم:
1. قهوه
این نوشیدنی به کاهش آنزیم‌های غیر طبیعی کبد کمک می‌کند. مصرف یک فنجان قهوه در طول روز می‌تواند به محافظت از کبد در برابر چربی کمک کند. یک تحقیق علمی نشان می‌دهد که مصرف منظم قهوه خطر ابتلا به بیماری کبد چرب را کاهش می‌دهد و کافئین موجود در این نوشیدنی به کاهش تعداد آنزیم‌های غیر طبیعی کبد افراد در معرض این بیماری کمک می‌کند.
2. سبزیجات
سبزیجات به جلوگیری از تجمع چربی‌ها کمک می‌کنند. ترکیبات موجود در اسفناج و سایر سبزیجات برگ‌دار ممکن است به مبارزه با بیماری کبد چرب کمک کنند. یک تحقیق جدید نشان می‌دهد مصرف اسفناج به طور خاص به دلیل نیترات و پلی نلول‌های موجود در برگ سبز آن به هضم بهتر چربی‌ها کمک می‌کند. این تحقیقات بر مصرف سبزی خام متمرکز بود چرا که با پخت ممکن است این مواد مغذی موجود در گیاه از بین برود.
3. لوبیا و سویا
حبوبات مانند عدس، نخود، سویا، لوبیا و نخود فرنگی نه تنها خود به دلیل مواد مغذی مختلف برای بدن مفید هستند بلکه به دلیل نشاسته مقاوم موجود در خود می‌توانند به بهبود سلامت روده کمک کنند. این ماده‌های غذایی به کاهش چربی کبد هم کمک می‌کنند و می‌توانند جایگزین یک وعده گوشت در مصرف روزانه انسان باشند.
4. ماهی
ماهی‌های چرب مثل آزاد، ساردین، تن و قزل آلا سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند که به کاهش چربی کبد، افزایش کلسترول خوب خون و کاهش تری گلیسرید کمک می‌کنند.
5. بلغور جود دوسر
بلغور جو دوسر سرشار از فیبر است و به کاهش خطر ابتلا به کبد چرب کمک زیادی می‌کند. یک رژیم غذایی حاوی فیبر بالا مثل جو دو سر برای کسانی که کبد چرب دارند بسیار مفید است و به کاهش سطح تری گلیسرید کمک می‌کند.
6. زرد چوبه
کورکومین ماده فعال در زردچوبه است که ممکن است آسیب کبدی افراد مبتلا به کبد چرب را کاهش دهد.
7. تخمه آفتابگردان
تخمه آفتابگردان دارای آنتی اکسیدان و ویتامین E زیادی است که برای درمان کبد چرب توصیه می‌شوند. مصرف 100 گرم تخمه آفتابگردان حدود 20 میلی‌گرم ویتامین E به بدن رسانده و از بدن در برابر بسیاری بیماری‌ها محافظت می‌کند.
8. سیر
این سبزی نه تنها طعم غذا را بهتر می‌کند بلکه مطالعات تجربی نشان می‌دهد می‌تواند به کاهش چربی بدن و وزن هم کمک کند و برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب بسیار مفید است.
9. مصرف چربی اشباع نشده
مصرف چربی‌های اشباع نشده مثل آووکادو، روغن زیتون، آجیل و ماهی‌های چرب به درمان این بیماری کمک می‌کند.
افراد مبتلا به کبد چرب در رژیم غذایی خود از چه چیزهایی پرهیز کنند؟
افراد مبتلا به کبد چرب معمولا باید از هر ماده غذایی که می‌تواند منجر به افزایش وزن آن‌ها شود پرهیز کنند، چرا که این مواد می‌توانند به افزایش قند خون منجر شوند. مبتلایان به بیماری کبد چرب همچنین باید از مصرف چربی‌های اشباع شده مثل کره، برش‌های چرب گوشت، سویس و محصولات فرآوری شده دوری کنند. در این‌جا به 5 ماده غذایی که در رژیم غذایی کبد چرب باید از آن دوری کنید اشاره می‌کنیم:
1. غذاهای شیرین
از خوردن مواد غذایی شیرین و دارای قند مثل آب نبات، شیرینی، نوشابه و آب میوه‌های صنعتی خودداری کنید.
2. غذاهای سرخ کرده
این‌ها چربی و کالری بالایی دارند و می‌توانند به چاقی افراد در معرض بیماری کمک کنند.
3. نمک
مصرف زیاد نمک می‌تواند خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش دهد. متخصصان توصیه می‌کنند تا حد امکان از نمک دوری کنید، به ویژه افرادی که فشار خون بالایی دارند باید از این سم سفید دوری کنند.
4. نان سفید، برنج و ماکارونی
آرد سفید این مواد غذایی معمولا تصفیه می‌شود و فیبر آن از بین می‌رود به این ترتیب مصرف آن می‌تواند به افزایش قند خون منجر شود.
5. گوشت قرمز
گوشت گاو چربی اشباع بالای دارد و مصرف آن برای این افراد توصیه نمی‌شود.
6. برنامه مناسب رژیم غذایی کبد چرب چگونه است؟
در صورت تشخیص کبد چرب معمولا پزشک مراجعه به متخصص تغذیه و دریافت رژیم کبد چرب را توصیه می‌کند، رژیم هر فرد باید با توجه به شرایط جسمی، وزن و میزان ابتلای او به بیماری به صورت فردی مشخص شود.
در این‌جا یک جدول رژیم غذایی کبد چرب را برای ایده گرفتن به شما معرفی می‌کنیم:
| منو | وعده غذایی |
|---|---|
|
یک فنجان بلغور جودوسر یا غلات صبحانه به همراه 2 قاشق چای خوری کره بادام زمینی، 1 قاشق غذاخوری دانه سویا و 1 فنجان توت، 1 فنجان قهوه یا چای سبز |
صبحانه |
|
سالاد اسفناج با سرکه بالزامیک و سس روغن زیتون یک تکه مرغ کبابی یک عدد سیب زمینی پخته شده کوچک 1 فنجان سبزیجات حاوی کلم بروکلی، هویچ یا هر سبزی پخته دیگر |
ناهار |
| یک عدد سیب به همراه گلاب یا سالاد سبزیجات مخلوط به انتخاب شما | میان وعده |
|
یک فنجان خوراک لوبیا یک تکه ماهی سالمون گریل شده کلم بروکلی و سبزیجات دلخواه |
شام |
علاوه بر رعایت رژیم غذایی کبد چرب چند تغییر دیگر شیوه زندگی هم وجود دارد که می‌توانید برای بهبود سلامت کبد خود انجام دهید:
1. افزایش فعالیت
ورزش به همراه رژیم غذایی به کاهش وزن و مدیریت بیماری کبد کمک می‌کند. فرد باید حداقل 30 دقیقه ورزش‌های هوازی روزانه انجام دهد.
2. کاهش چربی خون
این افراد باید مراقب میزان مصرف چربی اشباع و قند خون باشند تا سطح کلسترول و تری گلیسرید خود را تحت کنترل نگه دارند. اگر رژیم غذایی و ورزش برای کاهش کلسترول خون این فرد کافی نیست در مورد دارو درمانی با پزشک مشورت کند.
3. کنترل دیابت
دیابت و بیماری کبد چرب اغلب با هم اتفاق می‌افتند. رژیم غذایی و ورزش می‌تواند به مدیریت هر دو این بیماری‌ها کمک کند اما اگر قند خون فرد همچنان بالا است باید با پزشک برای درمان دارویی مشورت کند.
نتیجه‌گیری
مطالعات نشان می‌دهد که پیروی از یک رژیم غذایی مغذی و غنی از فیبر، پروتئین و چربی‌های سالم بهترین راهکار برای بهبود سلامت کبد، کاهش خطر ابتلا به بیماری و کاهش وزن است. اگر به بیماری کبد چرب مبتلا هستید یا نگرانید که در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارید با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا رژیم غذایی کبد چرب مناسب شما را در اختیارتان بگذارد.
کارشناسان برنافیت به صورت آنلاین در کنار شما هستند و با پشتیبانی مناسب روند درمان بیماری را پیگیری می‌کنند. اگر سوالی در خصوص رژیم غذایی کبد چرب دارید می‌توانید در بخش دیدگاه‌ها با دیگران به اشتراک بگذارید و منتظر پاسخ کارشناسان تغذیه ما باشید.
