کمبود کدام ویتامین ها باعث چاقی شکم و پهلو می‌شوند؟

چاقی شکم و پهلو یکی از معضلاتی است که بسیار از افراد درگیر آن هستند و باعث می شود که بر زیبایی ظاهری و اعتماد به نفس افراد اثرگذاری منفی داشته باشد. علاوه برآن، چاقی شکم و پهلو و اضافه وزن، بر سلامتی و ایجاد بیماری های مختلف مانند دیابت نوع 2،کلسترول، کبدچرب و فشار خون و سایر بیماری ها نقش مهمی دارد و تأثیرگذار است. ویتامین ها برای سلامتی بدن مفید و ضروری می‌باشند و هرکدام از ویتامین‌ها در بدن اثرگذاری و نقش متفاوتی ایفا می‌کنند و بخشی از نیازهای بدن را تأمین می‌کنند، ولی باید درمصرف آن اعتدال رارعایت کرد چون در صورت مصرف بیش از اندازه و یا کمبود آن به بدن آسیب وارد میشود. کمبود یکسری از ویتامین ها در بدن، باعث چاقی شکم و پهلو می‌شود. ویتامین ها ترکیبات آلی هستند که بدن برای فعالیت های روزانه خود به آنها نیاز دارد و نقش مهمی در متابولیسم بدن دارند. در ادامه به بررسی تعدادی از ویتامین هایی که بروی چاقی شکم و پهلو اثر میگذارد میپردازیم.

ویتامین چیست؟

ویتامین ها ترکیبات آلی هستن که برای سلامتی بدن لازم و ضروری میباشند و برروی متابولیسم بدن، تقویت سیستم ایمنی بدن، رشد و تامین سایر نیازهای بدن تأثیرگذار است.

ویتامین ها به چند دسته تقسیم میشوند؟

بطور کلی ویتامین‌ها در دو دسته میتوان دسته بندی کرد:

1.ویتامین‌های محلول در آب

ویتامین های محلول در آب در بدن ذخیره نمیشوند و همانطور که از نام آنها پیداست در آب حل میشوند و مقدار اضافی آنها نیز توسط آب از بدن خارج میشوند. این گروه از ویتامین ها جز گروه‌های B و C میباشند. ویتامین C آنتی اکسیدانهایی هستند که برای تقویت سیستم ایمنی بدن و سلامت پوست و مو لازم و ضروری میباشد. ویتامین های گروه B که برای سیستم عصبی مفید میباشند و تولید انرژی نیز می کنند. کمبود این دسته از ویتامین ها نیز به سرعت برروی بدن اثر منفی خود را میگذارد و نمایان میشود.به همین دلیل باید بصورت روزانه در حد مجاز و اعتدال مصرف شود، تا نیازهای بدن را تامین کند.

2.ویتامین‌های محلول در چربی

این نوع از ویتامین ها همانطور که از اسم آنها پیداست، در چربی حل می‌شوند و در بدن ذخیره میشوند. اگر میزان این ویتامین‌ها در بدن اضافه باشد، این مقدار اضافه به ویژه در کبد ذخیره می‌شود. و بیماری هایی که از مصرف بیش از اندازه و یا حتی کمبود آن نمایان میشود دیرتر است. ویتامین هایی که در این دسته قرار میگیرند شامل ویتامین A ، ویتامین D، ویتامین E و ویتامین K میباشد.

ویتامین K و تأثیر آن بر چاقی شکم و پهلو

ویتامین K نقش مهمی در انعقاد خون و متابولیسم بدن و استخوان‌ها دارد و در دو نوع K1 و K2 وجود دارد. که هر کدام از آنها در دسته ای خاص از مواد غذایی وجود دارد. این نوع ویتامین با فعال سازی پروتئین های وابسته به K2 نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارند و باعث میشوند از تجمع چربی در بدن جلوگیری شود و تا حدودی از چاقی شکم و پهلو جلوگیری کند. ویتامین K همچنین با بهبود عملکرد حساسیت به انسولین باعث کاهش تجمع چربی در ناحیه شکم می‌شود، همچنین با اثر گذاری بر میتوکندری ها باعث افزایش سوخت و ساز میشود. منابع غنی از ویتامین Kعبارتند از:

ویتامین K1:  عمدتا در سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، کلم بروکلی، برگ چغندر و کاهو رومی و دیگر سبزیجات مانند جوانه بروکسل، گل کلم و شلغم وجود دارد.

ویتامین K2:  عمدتا در  برخی لبنیات، زرده تخم مرغ، پنیر سوئیسی و جگر گاو وجود دارد و همچنین در روغن سویا و زیتون نیز یافت می‌شود.

ویتامین D و نقش آن در چاقی شکم و پهلو

ویتامین D یکی از همان ویتامین‌های محلول در چربی می‌باشد که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن، افزایش متابولیسم بدن و تقویت استخوانها می‌شود. کمبود ویتامین D باعث بروز مشکلات بسیاری از جمله چاقی و تجمع چربی‌ها به ویژه در ناحیه شکم و پهلو می‌شود. ویتامین D بطور طبیعی در نور خورشید وجود دارد و باید برای تأمین این ویتامین کف دست و پاهای خود را و همچنین کمر خود را به مدت 15 الی 30 دقیقه در معرض نور خورشید قرار دهید، تا بدن بطور طبیعی ویتامین D تولیدکند. اگر میزان ویتامین D در بدن شما بسیار پایین است، باید برای تأمین آن از مکمل‌های ویتامین D استفاده کنید. منابع غذایی سرشار از ویتامین D عبارتند از :

• ماهی‌های چرب (ماهی سالمون و ساردین)
• تخم مرغ به ویژه زرده آن
• محصولات لبنی غنی شده از ویتامین D
• قارچ های غنی از ویتامین D

ویتامین E و نقش آن در چاقی شکم و پهلو

ویتامین E نیز یکی دیگر از ویتامین‌های محلول در چربی می‌باشد. ویتامین E یک آنتی اکسیدان قوی می‌باشد که اثرات بسیاری بر روی سلامتی از جمله سیستم ایمنی بدن، جلوگبری از التهاب، گردش خون، سلامت پوست و مو و پیشگیری از بیماری‌های مزمن دارد. ویتامین E باتوجه به میزان مصرف آن، وضعیت سلامت افراد و رژیم غذایی که دارند میتواند برروی چاقی اثر مثبت و یا منفی بگذازد. افراد چاق بر اثر استرس سلولی که تجربه می‌کنند، ممکن است مبتلا به التهابات اکسیداتیو شوند، ویتامین E با آنتی اکسیدانی که دارد و خنثی سازی این التهابات باعث جلوگیری از اثرات مخرب پاقی می‌شود. همچنین ویتامین E بر متابولیسم بدن اثر داشته و با اثر بر سلول ها باعث کاهش چربی‌های مضر سلولی شده و تاحدودی از چاقی جلوگیری میکند.  باید به این نکته توجه کنید که ویتامین E اگر بیش از اندازه و نیاز بدن مصرف شود، باعث افزایش میزان کالری بدن و ذخیره آن بصورت چربی می‌شود. منابع غذایی غنی از ویتامین E عبارتند از:

• آجیل ها و دانه‌ها مانند بادام، فندق، مغز گزدو و تخمه آفتابگردان
• روغن‌ها مانند روغن زیتون، روغن آفتابگردان و روغن جوانه گندم
• سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، کلم بروکلی و کاهو رومی
• میوه‌ها مانند آووکادو و کیوی

ویتامین A و نقش آن بر چاقی شکم و پهلو

ویتامین A نیز جزو ویتامین‌های محلول در چربی قرار میگیرد و نقس اساسی در سلامتی دارد. این ویتامین بر سلامت بینایی، سلامت پوست، سیستم ایمنی، تولید مثل و مخاط‌ ها اثر گذار است. ویتامین A به دو صورت در رژیم غذایی یافت می‌شود، در منابع حیوانی مانند جگر، تخم‌مرغ و لبنیات بصورت رتینول (شکل فعال ویتامین) یافت می‌شود و در منابع گیاهی مانند هویج، اسفناج و انبه بصورت بتاکاروتن (شکل پیش ساخته ویتامین) یافت میشود و در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شود. ویتامین A همچنین با چندین مکانیسم بر چاقی شکم و پهلو اثر می‌گذارد و از ذخیره چربی در این ناحیه جلوگیری می‌کند. ویتامین Aتجزیه چربی‌هارا در بدن افزایش داده و باعث کاهش ذخیره چربی در بدن می‌شود، همچنین این ویتامین با کاهش تولید اسیدهای چرب در کبد باعث کاهش چربی شکم و پهلو می‌شود. چاقی شکمی اغلب با التهابات مزمن و مقاومت به انسولین همراه است، ویتامین A با کاهش این التهابات از مقاومت انسولین جلوگیری کرده و چاقی شکمی را نیز تاحدودی کاهش می‌دهد. همچنین با اختلال در عملکرد هورمون‌ها مانند لیپتین میتواند باعث بروز چاقی شود. منابع غنی از وتامین A عبارتند از:

• لبنیات پرچرب مانند کره و پنیرخامه ای
• جگر گاو و جگر مرغ
• تخم مرغ
• هویج و سیب زمینی شیرین
• اسفناج و سبزیجان برگ سبز
• کدو حلوایی
• انبه و زردآلو

ویتامین های گروه B و نقش آن بر چاقی شکم و پهلو

ویتامین های گروه B نقش اساسی در تولید انرژی، عملکرد سیستم های عصبی، سوخت و ساز بدن و تنظیم هورمون‌های بدن دارد. کمبود ویتامین های گروه B می تواند بر چاقی نواحی شکم و پهلو اثرگذار باشد. در ادامه اثر هر یک از ویتامین های گروه B را بر چربی سوزی و کنترل وزن را برمیشماریم. ویتامین‌های گروه B هشت مدل میباشند که بر تجزیه چربی در بدن اثرگذار میباشند.

1.ویتامین B1 و کنترل ذخایر چربی‌

ویتامین B1 یا همان تیامین نقش مهم و اساسی در تبدیل گلوکز در بدن دارد. اگر میزان این ویتامین در بدن کاهش یابد درنتیجه توانایی بدن در تبدیل کردن گلوکز به انرژی کاهش می‌یابد در نتیجه باعث تجمع چربی در ناحیه شکم و پهلو میشود. کمبود وتامین B1 (تیامین) بیشتر در افرادی که مصرف کربوهیدرات تصفیه شده دارند مشهود است و باعث افزایش ذخایز چربی در بدن آنها میشود. منابع طبیعی این ویتامین عبارتند از: غلات کامل، آجیل و گوشت قرمز

2.ویتامین B2 و نقش آن در چربی سوزی

ویتامین B2 یا همان ریبوفلاوین نقش اساسی و مؤثری در سوخت و ساز چربی ها و کاهش ذخایر چربی در بدن دارد. اگز میزان این ویتامین در بدن کاهش یابد باعث اختلال در عمل متابولیسم چربی ها در بدن شده و درنتیجه باعث ذخیره چربی در ناحیه شکم و پهلو میشود و چاقی شکمی رخ میدهد. منابع طبیعی این ویتامین عبارتند از: تخم‌مرغ، ماست و سبزیجات برگ سبز

3.ویتامین B3 و تأثیر آن بر چربی خون

ویتامین B3 یا همان نیاسین ویتامینی میباشد که بر روی چربی خون تأثیر میگذازد و باعث کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب میشود. همچنین این ویتامین چون بر میزان انسولین بدن تأثیرگذار است و باعث کنترل میزان انسولین بدن می‌شود، در نتیجه اختلال در میزان ویتامین B3 باعث ایجاد چاقی شکم و پهلو که در اثر مقاومت بدن نسبت به انسولین می‌شود. منابع طبیعی این ویتامین عبارتند از: گوشت مرغ، ماهی و قارچ

4.وتامین B5 و کاهش هورمون کورتیزول

هورمون های استرس که به نام هورمون کورتیزول میشناسیم تحت تأثیر ویتامین B5 یا همان ویتامین (پاتنوتنیک اسید) می‌باشد. در نتیجه کاهش ویتامین B5  باعث افزایش هورمون کورتیزول در بدن شده و افزایش این هورمون در بدن باعث افزایش چربی‌های شکم و پهلو می‌شود. اهمیت استفاده کافی از ویتامین B5 برای جلوگیری از چاقی شکمی اهمیت دارد. منابع طبیعی این ویتامین عبارتند از: آووکادو، تخمه آفتابگردان و سیب زمینی

5.ویتامین B6  و نقش آن در کنترل اشتها

ویتامین B6 (پیریدوکسین) ویتامینی می‌باشد که بر هورمون های سروتونین و دوپامین که هورمون‌های مؤثر بر اشتها هستند أثر می‌گذارد. اگر میزان این ویتامین در بدن کاهش باید باعث افزایش اشتها شده و مصرف غذاهای پرکالری و میزان قندهای مصنوعی افزایش می‌یابد. نتیجه افزایش اشتها و پرخوری، چاقی و اضافه وزن می‌باشد. منابع طبیعی این ویتامین عبارتند از: موز، ماهی سالمون و مرغ

6.ویتامین B7 وتأثیر آن بر متابولیسم چربی‌ها

ویتامین B7 که نام دیگر آن بیوتین می‌باشد، در چربی سوزی بدن و شکستن چربی‌ها برای تولید انرژی لازم بدن نقش مهم و اساسی دارد. اگر بیوتین در بدن کم شود، نتیجه آن تجمع چربی ها و اضافه وزن در ناحیه شکم و پهلو می شود. زیرا بدن توانایی لازم برای تجزیه چربی ها را ندارد و در نتیجه چربی ها جمع شده و چاقی اتفاق می‌افتد. منابع طبیعی این ویتامین عبارتند از: تخم‌مرغ، مغزیجات و جگر

7.ویتامین B9 و تنظیم انسولین بدن

ویتامین B9 همان فولات است که بدن برای تنظیم سطح انسولین به آن نیاز دارد. اگر مقدار فولات بدن کم شود و از رژیم غذایی درست و یا مکمل‌ها، مقدار لازم را دریافت نکند، درنتیجه مقاومت به انسولین در بدن اتفاق می‌افتد و نتیجه آن چاقی و اضافه وزن می شود. وقتی بدن نسبت به انسولین مقاومت نشان می دهد در نتیجه چربی‌های بیشتری در شکم و پهلو ذخیره می‌شوند. منابع طبیعی این ویتامین عبارتند از: سبزیجات برگ سبز، حبوبات و مرکبات

8.ویتامین B12 و کاهش چربی احشایی بدن

ویتامین B12 نقش مهم و اساسی در سیستم عصبی و همچتین تولید و تنظیم گلبول های قرمز خون دارد. ویتامین B12 که نام دیگر آن کوبالامین می باشد، در صورتی که در بدن کم شود، باعث ایجاد حس خستگی، بیحالی، کاهش انرژی بدن و درنتیجه چاقی و اضافه وزن می‌شود، زیرا با کمبود این ویتامین فرد مبتلا، با احساس خستگی همیشگی توانایی انجام فعالیت و کالری سوزی را ندارد و نتیجه آن ذخیره چربی و چاقی می شود. منابع طبیعی این ویتامین عبارتند از: گوشت قرمز، ماهی و لبنیات

ویتامین C و نقش آن بر متابولیسم بدن و چاقی شکم و پهلو

بدلیل اینکه ویتامین C بصورت مستقیم و غیرمستقیم در فرآیندهای متابولیکی بدن نقش دارد، به همین دلیل با نقش‌آفرینی در قسمت های مختلف و طی واکنش‌های متفاوت بر چربی سوزی و سلامت بدن اثرگذار است. کمبود ویتامین C باعث کمبود کارنتین در بدن میشود، کارنتین یک ترکیب کلیدی در چربی سوزی و تولید انرژی در بدن می باشد و کبود آن باعث ذخیره چربی می‌شود. چاقی شکم و پهلو اصولا براثر افزایش التهابات و استرس اکسیداسیو بوجود می‌آید. ویتامین C یک آنتی اکسیدان است که باعث کاهش التهاب و استرس می‌شود. همچنین ویتامین C بر سطح برخی از هورمون‌ها از جمله هورمون استرس، هورمون گرسنگی، هورمون سیری و انسولین اثر می‌گذارد. ویتامین C  با کاهش هورمون کورتیزول که هورمون استرس می‌باشد و همچنین تنظیح سطح انسولین بدن باعث جلوگیری از ذخیره چربی در ناحیه شکم و پهلو می‌شود. همچنین این ویتامین با کاهش هورمون گرسنگی باعث کنترل اشتها می‌شود. منابع طبیعی این ویتامین عبارتند از: پرتقال، توت فرنگی، کیوی، فلفل دلمه‌ای، لیموترش و جعفری

سخن آخر

برای ذاشتن سلامتی و جلوگیری از بروز چاقی و اضافه وزن، استفاده از ویتامین‌های گوناگون برای بدن لازم و ضروری می باشد. همانگونه که به بررسی تک تک ویتامین‌ها و اثرات آنها بر سلامتی و چاقی پرداختیم حالا میدانیم که اثرهرکدام از ویتامین‌ها چیست و منابع غذایی آنها را نیز شناختیم، اما باید در نظر داشته باشید که استفاده از ویتامین ها به اندازه و اعتدال برای بدن لازم می‌باشد، مصرف خودسرانه و مازاد بر نیاز بدن ممکن است باعث بروز مشکلات و ایجاد ضررهایی به سلامت بدن شود. درنتیجه توصیه می‌شود برای بررسی دقیق مشکل و میزان کمبود ویتامین ها به پزشک مراجعه کنیئ و تحت نظر یک کارشناس تغذیه برنامه غذایی اصولی و مفیدی را استفاده کنید.