چه زمانی ضربه به سر کودکان نگران کننده است؟(علائم، عوارض، درمان)

همه‌ی کودکان به طور مداوم در حال جنب جوش هستند و این پرتحرک بودن کودکان گاهی باعث می‌شود آسیب‌های جدی به آن‌ها وارد شود. کودکان ما آشنا با خطر، سقوط و… نیستند و به همین دلیل ترس کارهای خطرناک را ندارند. گاهی اوقات باعث می‌شود ضربه‌ای به سر کوکان وارد شود که مشکلاتی را به بار آورد. در ادامه با برنافیت همراه باشید تا عامل‌های حیاتی، هنگام ضربه به سر کودک را بررسی کنیم.

ضربه مغزی چیست؟

ضربه‌ی مغزی پس از آسیب تراماتیک به مغز رخ داده، کارکرد مغز را تغییر می‌دهد و موجب علائم موقتی همچون تغییر در میزان هوشیاری، سردرد، سرگیجه، خستگی و منگی می‌شود. گاهی اوقات ضربه مغزی موجب از دست رفتن حافظه و تاری دید می‌شود.

گاهی این مشکلات با استراحت، استفاده از کیسه‌ی آب سرد برای کاهش تورم و مراقبت ۴۸ ساعته برای اطمینان از وخیم تر نشدن علائم از بین می‌روند. سر کودکان بسیار دچار ضربه می‌شود، هر چند چنین ضربه‌هایی برای والدین وحشت آور است، اما پس از شوک اولیه کودک به سرعت ریکاوری پیدا می‌کند.

البته این بدان معنا نیست که نیازی به مراقبت بچه‌ها نمی‌باشد. اگر در این مواقع شاهد مواردی از قبیل لرزش، تاری چشم‌ها، کم هوشی یا بیهوشی (نشنیدن صدای شما یا پاسخ ندادن به صدای شما)، استفراغ و عدم تمرکز در مورد کودکان خود شدید، توصیه برنافیت این است که به سرعت به پزشک مراجعه کنید.

این موضوع یک پدیده‌ی رایج است: طبق آمار جدید موسسه‌ی سلامت و مراقبت ملی، سالانه ۷۰۰۰۰۰ نفر به دلیل ضربه به سر به بخش اورژانس و تصادف مراجعه می‌کنند که ۱۴۰۰۰ نفر آن‌ها برای بررسی بیشتر تحت مراقبت قرار می‌گیرند.

علائم‌های حیاتی هنگام ضربه خوردن به سر کودکان

هنگامی که ضربه به سر کودک وارد می‌شود، ممکن است ضربه به قدری محکم باشد که علائم‌های زیر را مشاهده کنید. در ادامه تیم برنافیت قراره شما رو با علائم های حیاتی موقع ضربه به سر کودک آشنا کند.

۱. استفراغ کودکان

وقتی که کودکان شما از ناحیه سر دچار ضربه می‌شوند باید به این نکته توجه کنید که استفراغ کودک شما نشان دهنده افزایش فشار از ناحیه‌ی داخل جمجمه است.

۲. تشنج کودکان

هنگامی که ضربه ای به سر کودک شما وارد می‌شود، ممکن است دچار تشنج شود. علائمی مانند: بالا رفتن مردمک چشم، لرزش دست و پا، قفل شدن دهان و … هستند. ممکن است این تنشنج ۲۴-۴۸ ساعت اول و بعضی اوقات در طول هفته‌ اول و گاهی بعد از ۴۸ ساعت اول این اتفاق رخ دهد. ممکن است کودک شما بعد از ضربه‌ای که به سرش وارد شده است، تا ۲ سال دچار تشنج شود.

۳. انحراف چشم در کودکان

وقتی که ضربه به سر کودک شما وارد می‌شود، ممکن است چشم کودک شما دچار انحراف شود. که یکی از علائم مهم به شمار می‌آید و والدین باید به این موضوع دقت کنند. صرف نظر از این‌که چگونه ضربه به سر رخ می‌دهد، علائم خاصی وجود دارد. اگر هر یک از علائم‌ها را مشاهده کردید، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.

چه ضربات خفیف به سر و عواملی که باید بررسی کرد:

• عدم هوشیاری برای مدت زمان طولانی
• سرگیجه
• اختلال در بینایی
• سر درد مداوم
• احساس خواب آلودگی و عدم توانایی به پاسخ
• استفراغ بیش از دو مرتبه
• عدم یکسان بودن مردمک دو چشم یا ضعف در بازو و پاها
• برآمدگی، تورم یا کبودی
• شکاف کوچک و سطحی در پوست سر
• سر درد
• حساسیت به صدا و نور
• تحریک‌پذیری
• گیجی
• اختلالات تعادلی
• حالت تهوع
• اختلالات حافظه و تمرکز
• تغییر در الگوی خواب
• دوبینی
• وزوز گوش
• تغییر در طمع و مزه

ضربات متوسط تا شدید به سر (به مراقبت‌های فوری پزشکی نیاز دارد)

• کاهش سطح هوشیاری
• سردرد شدید
• حالت تهوع و استفراغ مکرر
• از دست دادن حافظه کوتاه مدت
• اختلالات تکلمی
• اختلال در راه رفتن
• ضعف در یک طرف بدن یا در یک ناحیه از بدن
• تعریق
• پریدگی رنگ پوست
• تشنج
• تغییرات خلق و خو و تحریک‌پذیری
• تخلیه خون یا مایع شفاف از طریق گوش و بینی
• بزرگ‌تر شدن مردمک یک چشم
• برش عمیق یا پارگی پوست سر
• زخم باز در سر
• کما
• سندرم قفل‌شدگی

آیا آسیب به سر تنها وقتی نگران کننده است که خطرناک باشد ؟

هرچه ضربه شدیدتر باشد، آسیب به سر نیز شدیدتر خواهد بود، اما هر ضربه به سر که کارکرد مغز را تحت تاثیر قرار دهد (بینایی، شنوایی، افکار شناختی) باید به سرعت مورد بررسی قرار گیرد.

چگونه از ضربه خوردن به سر کودکان خود جلوگیری کنیم؟

اگر خانه را برای فرزندان خود ایمن کنید، باعث می‌شود کودکان شما کمتر دچار ضربه به سر شوند. همه‌ی کودکان به وسایل خانه، چنگ می‌زنند و با خودشان به جلو می‌برند. تمامی این فعالیت‌ها کودک شما را به خطر می‌اندازد.

کمربند ایمنی و صندلی مخصوص کودک باعث می‌شود، موقع آسیب به سر هنگام تصادف جلوگیری شود. در ادامه با تیم برنافیت همراه باشید تا روش‌هایی که باعث جلوگیری از ضربه به سر کودک شما می‌شود را بررسی کنیم.

۱. تمام خانه باید فرش و موکت شود

بیشتر کودکان در خانه دچار ضربه مغزی می‌شوند، برای این‌که آسیب به سر کاهش پیدا کند، فرش و موکت محافظ خوبی برای ضربه خوردن به سر کودکان شما است.

۲. بلایی که روروئک سر بچه می‌آورد

سعی کنید کودکان خود را در روروئک نگذارید ولی اگر قصد انجام این کار را دارید باید از ایمن بودن روروئک کودک خود مطلع شوید. شما باید چک کنید که روروئک کودک شما تعادل کافی داشته باشد.

بعضی اوقات به دلیل پر جنب و جوش بودن کودک باعث می‌شود روروئک واژگون شود و ضربه به سر کودک شما وارد شود. وقتی که کودک در روروئک است، توصیه می‌شود جلوی چشم شما بازی کند تا هنگام واژگون شدن، کودک خود را از روروئک سریعا خارج کنید.

۳. خانه را برای کودکان خود ایمن کنید

مبلمان و میزها دارای گوشه های تیز هستند که عامل اصلی ضربه خوردن به سر کودکان به شمار می‌آید. باید گوشه‌های تیز وسایل خانه را بپوشانید، تا کودکان شما بر اثر ضربه به سر دچار ضربه مغزی نشوند.

اگر یک آسیب نیاز به مراقبت‌های پزشکی داشته باشد، فرد برای عدم وجود علائم آسیب‌های جدی دیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد و پس از ۶ ساعت به صورت مجدد تحت مراقبت قرار می‌گیرد.

ممکن است در بررسی‌های مجدد از فرد آزمایش سیتی اسکن گرفته شود تا خونریزی و تورم مغز در او بررسی شود یا ام آر آی گرفته شود که در آن تصویر کامل مغز و ارزیابی آن با استفاده از یک ابزار به نام مقیاس کمای گلاسکو انجام می‌گیرد. این مقیاس به بیمار در پاسخ‌های فیزیکی و زبانی نمره می‌دهد تا میزان آسیب به سر او مشخص شود. خوشبختانه، آسیب شدید به سر در مواقع نادر رخ می‌دهد.

آیا خوابیدن کودک بعد از ضربه به سر، کار درستی است؟

اگر شک دارید که ضربه به سر کودک شما شدید بوده یا نه، باید حتما پاسخ طبیعی کودکتان را بررسی کنید. برای این کار بهتر است پس از ضربه چندین ساعت آن‌ها را بیدار نگه دارید. اما به خاطر داشته باشید که کودکان پس از این ضربه‌ی شوک آمیز و گریه، احساس خستگی و خواب آلودگی خواهند کرد.

اگر کودک شما پس از ضربه به کارش ادامه داد و امکان فعالیت‌های نرمال برایش وجود داشت، مشکلی نخواهد داشت. اما اگر همچنان نگران هستید، توصیه برنافیت این است که، به پزشک مراجعه کنید.

علائم‌های حیاتی ضربه به سر کودک که، باید با اورژانس تماس بگیرید:

اصلی‌ترین نگرانی زمانی است که پس از وارد شدن ضربه به سر کودک دچار ضربه مغزی شده است یانه. زمانی که رگ‌های کوچک خون بین جمجمه و مغز یا حتی درون مغز پاره می‌شود، به مغز فشار می‌آورد و باعث خونریزی می‌شود. در ادامه علائم‌های آسیب مغزی گفته شده است.

۱. عدم هوشیاری

وقتی که کودک شما تنفس نداشت و هوشیاری او از دست رفته بود باید با اورژانس تماس بگیرید.

۲. عدم بند آمدن خونریزی

وقتی که ضربه به سر کودک شما وارد می‌شود و خونریزی بند نمی‌آید باید با اورژانس تماس گرفته شود.

۴. عدم پاسخگویی

هنگامی که کودک شما نفس می‌کشد ولی جواب شما را نمی‌دهد و در تلاش هستید که او را از خواب بیدار کنید.

۵. شکستگی استخوان

اگر کودک شما آسیب دیدگی از ناحیه بازو، مچ دست، پاها و یا شکستگی جمجمه و یا حتی خون در سفیدی چشم کودک شما دیده شود و ناحیه متورم روی پوست سر کودک، که خروجی به صورت مایع صورتی و خونریزی از بینی و گوش نشان دهنده این است که باید با اورژانس تماس گرفته شود.

۶. ضربه مغزی کودکان

هنگامی که کودک شما به صورت مداوم حالت خواب آلوگی داشت و استفراغ، سرگیجه، مشکل گفتاری، بینایی، ضعف و گیجی یا حتی مشکل حرکتی دارد، باید بدانید که کودک شما دچار ضربه مغزی شده است.

۷. آسیب مغزی کودکان

توجه داشته باشید وقتی که اندازه مردمک چشم کودک شما تغییر کرد و حرکت چشم او غیر معمول بود باید به پزشک مراجعه کنید.

۸. گریه کودک و فریاد های طولانی

اگر کودک شما به صورت مداوم گریه و فریاد می‌زند، نشان دهنده‌ی این است که کودک شما آسیب داخلی مانند خونریزی شکمی دارد.

۹. درمان تورم سر

زمانی که سر کودک شما دچار آسیب شد باید یک تیکه یخ را در حوله نازک بزارید و به مدت ۲ تا ۵ دقیقه روی تورم سر کودک خود قرارا دهید و تا یک ساعت این کار را مجدد تکرار کنید. باید در این زمان کودک خود را سرگرم کنید و در صورت درد زیاد می‌توانید استامینوفن و یا ایبوپروفن استفاده کنید و به هیچ عنوان به کودک خود آسپرین ندهید.

زمانی که ضربه به سر کودک وارد شد این موارد را رعایت کنید

• کمپرس یخ
• استراحت
• آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و باندهای چسبی
• مشاهده
• مراقبت‌های فوری پزشکی
• بخیه‌ها
• بستری شدن در بیمارستان برای مشاهده
• عمل جراحی آمبولیزاسیون خونریزی

آیا سی تی اسکن برای کودکان ضرر دارد؟

همیشه ضربه به سر کودکان یک مسئله وحشتناک به نظر می‌رسد. که معمولا خیلی از حوادث‌ها تنها حالت گیجی سر به همراه دارد و ترک خوردگی جمجمه یا خونریزی در کودک هنگام ضربه به سر مشاهده نمی‌شود.

سی تی اکسن اشعه‌های ایکس ری بسیاری تولید می‌کند تا عکس سه بعدی از مغز تولید کند. زمانی که ضربه جزئی به سر کودک شما وارد شد نیازی به سی تی اسکن کودک نمی‌باشد.

می‌توان گفت تقریبا نیمی از کودکانی که در اتاق‌های اورژانس دیده می‌شوند به دلیل ضربه وارد شده به سر کودک است. در بین این کودکان تنها شاید سه تا یکی به سی تی اسکن نیاز داشته باشند. قبل از سی تی اسکن باید با پژشک کودک خود مشورت کنید تا کودک شما را معاینه کند.

دیدن یکی از علائم زیر باید سی تی اسکن انجام شود:

• افتادن از پنج پله یا پله‌های ییشتر
• افتان از فاصله زیاد با زمین
• تصادف با خودرو
• افتادن از روی دوچرخه بدون کلاه ایمنی

علائمی که جای نگرانی دارد و نیاز به سی تی اکسن دارد:

• خواب آلودگی زیاد
• مشکل دیداری بت شنیداری
• گیج بودن یا از دست دادن تعادل
• بی هوش شدن

آیا سردردهای مداوم به خاطر کمبود ویتامین D است؟

آیا پزشک شما در چک آپ سالانه‌تان، سطح ویتامین D شما را نیز بررسی می‌کند؟ این ویتامین نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها دارد. همچنین کمبود ویتامین D بر بیماری‌های قلبی، بیماری‌های خود ایمنی، سرطان، درد مزمن و سر درد تاثیر گذار است.

ویتامین D چیست؟

ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است که به دو شکل وجود دارد:

کالی کلسیفرول (ویتامین D3)

• آن را می‌توانید از طریق تماس نور اشعه‌ی فرابنفش با پوست خود و ماهی‌های چرب مثل سالمون و ماهی تن به دست آورید.

ارگوکلوسی فرول (ویتامین D2)

• آن‌ها را می‌توانید در استرول‌های قارچی، ارگوسترول و به طور طبیعی در قارچ‌های شیتاکه‌ی خشک شده با آفتاب بیابید.

هر دو نوع ویتامین برای بهبود غذاها و در مکمل‌های ویتامین D مصرف می‌شوند.

نقص ویتامین D به چه معنا است؟

وقتی افراد دچار کمبود ویتامین D می‌شوند، سطح هورمون پاراتیروئید در بدن افزایش می‌یابد و موجب از بین رفتن کلسیم از استخوان‌ها می‌شود. این عارضه موجب ضعیف شدن استخوان‌ها، نرمی استخوان در کودکان و پوکی استخوان در بزرگسالان می‌شود. افرادی که دچار نرمی استخوان هستند، دارای درد و ضعف عضلانی می‌باشند. برای بررسی وضعیت ویتامین D در بدن، پزشک میزان ۲۵ هیدروکسی ویتامین D را در بدن شما اندازه گیری می‌کند.

چه عواملی موجب کمبود ویتامین D در بدن می‌شود؟

بسیاری از شرایط زندگی و بیماری‌ها موجب کمبود ویتامین D در بدن می‌شود.

این بیماری‌ها شامل موارد زیر می‌باشند:

• سوء تغذیه
• بیماری کبد و کلیه
• سوء جذب معده مثل بیماری سلیاک

اگر به میزان کافی در معرض ویتامین D قرار ندارید، به ویژه اگر جزء افرادی هستید که در خانه‌ی سالمندان یا مکان‌های جغرافیایی با نور کم زندگی می‌کنید، دچار نقص ویتامین D خواهید شد.

ویتامین D و سردرد

یک رابطه بین سر درد و نقص ویتامین D وجود دارد. در سال ۲۰۰۹، دو محقق هندی مقاله‌ای به نام سر درد به چاپ رساندند. این مطالعه بر روی ۸ بیمار با نقص ویتامین D و سردرد مزمن تنشی انجام شد.
تمام بیماران، دچار نقص ویتامین D بودند و با مصرف داروهای معمولی نیز بهبود نمی‌یافتند. به این بیماران (۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ IU) ویتامین D و ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم داده شد. این بیماران پس از گذشت تنها چند هفته درمان، به بهبود کامل رسیدند.

دانشمندان توسط مقیاس زمانی به این نتیجه رسیدند که این ویتامین D است که موجب بهبود سردرد آن‌ها شده است و نه کلسیم. آن‌ها این یافته را این گونه توضیح دادند که میزان کلسیم پس از یک هفته به میزان طبیعی خود باز می‌گردد، اما بیماران از ۴ تا ۶ هفته بهبود نمی‌یابند، یعنی زمانی که سطح ویتامین D آن‌ها به حالت طبیعی باز می‌گردد.

در مطالعه‌ی دیگری، محققان دریافتند که با افزایش عرض جغرافیایی، بیماری‌هایی چون میگرن و سر دردهای تنشی نیز افزایش می‌یابد. همانطور که می‌دانید افزایش عرض جغرافیایی به معنای کاهش شدت و کوتاهی زمان نور خورشید می‌شود. وقتی نور آفتاب کمتر است، در نتیجه جذب ویتامین D نیز کاهش می‌یابد.

به خاطر داشته باشید که ارتباط بین دو چیز به معنای این نیست که یک موضوع موجب ایجاد موضوع دیگر می‌شود. مطلب اصلی این است که کاهش ویتامین D ممکن است موجب سر درد شود. به عبارت دیگر، سر درد ممکن است در افرادی که دورتر از استوا و دورتر از نور خورشید زندگی می‌کنند، بیشتر باشد. اما مطمئنا این یک قانون بدون چون و چرا نیست و مطالعات بیشتری باید در زمینه‌ی رابطه‌ی بین این دو انجام گیرد.

آگاهی از رابطه‌ی ویتامین D و سردرد، شما را به یک انسان آگاه تبدیل می‌کند. اگر همواره دچار سر درد هستید، می‌توانید با پزشک خود در مورد مصرف ویتامین D و جایگزین‌های آن مشورت کنید.

چند توصیه 

• بعد از ضربه به سر کودک تا ۴۸ ساعت در خانه تنها نباشید و یک نفر حتما پیش شما باشد.
• اگر از داروی رقیق کننده خون (وارفارین) استفاده می‌کنید باید با پزشک خود مطرح کنید.
• دوچرخه سواری یا هروسیله خطرناک تا زمانی که احساس بهبودی در کودکان نکرده‌اید باید از آن‌ها پرهیز کنید.

نتیجه گیری

زمانی که خون ناشی از آسیب، بافت‌های مغز انسان را تحریک می‌کند، دچار تورم می‌شود که این وضعیت به اِدم مغزی معروف می‌باشد. این خون‌ها به شکل توده جمع می‌شوند و به آن هماتوم گفته می‌شود. در این شرایط فشار روی بافت مغزی افزایش پیدا می‌کند و جریان خون حیاتی کاهش پیدا می‌کند و باعث می‌شود که سلول‌های مغزی کشته شود. توصیه برنافیت برای پیشگیری از ضربه خوردن به سر کودکان این است که، در خانه‌ مکان را ایمن سازید و هنگامی که سوار ماشین شده‌اید باید کمربند کودک خود را چک کنید و مطمئن از بسته شدن کمربند او شوید.