گیاه شنبلیله یکی از گیاهانی است که از زمان های قدیم، در طب سنتی و زندگی مردم جایگاه ویژه ای دارد و از خانواده نخود میباشد. این گیاه راز آلود خواص دارویی بسیاری دارد و از قرن ها پیش در طب سنتی ایران، هند و چین مورد استفاده قرار گرفته است. گیاه شنبلیله، گیاهی است که در مدیترانه و غرب آسیا رشد میکند و به دلیل طعم دلنشینی که دارد در غذاهای متفاوتی مورد استفاده قرار میگیرد. این دانه زرد رنگ کوچک، سرشار از ویتامین، موادمغذی و فیبر محلول میباشد. بدلیل ترکیبات فعال گیاهی که در این دانه شگفت انگیز وجود دارد، باعث شده است که برای کاهش وزن و لاغری مورد توجه قرار بگیرد. دانه شنبلیله بصورت گسترده ای در درمان بیماری های مانند تنبلی تخمدان، کنترل قندخون و کلسترول مورد استفاده قرار میگیرد. به همان اندازه که نوع غذا و خوراکی هایی که مصرف میکنید در کاهش وزن اهمیت دارد، استفاده از چاشنی ها، ادویه و گیاهانی هم که در طول روز و در غذاهای خود استفاده میکنید نقش موثری در کاهش وزن شما خواهد داشت. در ادامه به خواص شگفت انگیز دانه شنبلیله در کاهش وزن و لاغری میپردازیم.
ترکیبات فعال موجود در شنبلیله
دانه شنبلیله سرشار از مواد مغذی و ترکیبات مؤثر است از جمله:
- فیبر محلول ( به ویژه گالاکتومانان )
- آلکالوئیدها و فلاونوئیدها
- ساپونین ها
- آهن، منیزیم و ویتامین B6 و مس
این ترکیبات موجود در دانه شنبلیله باعث کنترل قندخون ، کاهش اشتها و تنظیم متابولیسم بدن میشود.
ارزش غذایی شنبلیله
دانه شنبلیله حاوی موادمغذی بسیار میباشد که میزان کالری و مواد مغذی موجود در 100 گرم از آن به شرح زیر است:
- کالری: 325 کیلوکالری
- فیبر: 25 گرم
- چربی: 7 گرم
- پروتئین: 24 گرم
- کربوهیدرات: 60 گرم
- آهن: 34 میلی گرم
- منیزیم: 195 میلی گرم
- مس: 10 میلی گرم
- منگنز: 10 میلی گرم
- منیزیم: 200 میلی گرم
- فسفر: 300 میلی گرم
- ویتامین ب 12: 10 میلی گرم
آیا شنبلیله باعث لاغری میشود؟
تحیقات و مطالعات بسیاری انجام شده است و نشان میدهد که دانه شنبلیله بر کاهش وزن و لاغری تأثیرگذار است. اثرات دانه شنبلیله به شرح زیر است:
1.کاهش اشتها و سیری طولانی‌تر
دانه شنبلیله حاوی فیبر محلول در آب است و به همین دلیل با خوردن دانه شنبلیله باعث میشود در معده با آب ترکیب شده و حجیم شود و فضای بیشتری از معده را اشغال کند و احساس گرسنگی کاذب از بین برود، در نتیجه برای مدت زمان طولانی تری احساس سیری رخ میدهد.
2.بهبود کنترل قندخون
دانه شنبلیله میزان حساسیت به انسولین را کاهش میدهد و در نتیجه میزان جذب گلوکز در روده کاهش میابد. همین امر باعث کاهش چربیهای بدن شده و برای افرادی دیابتی به خصوص افرادی که به دیابت نوع 2 و یا افرادی که در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند بسیار مفید است.
3.تسریع سوخت و ساز بدن
ترکیبات فعالی که در دانه شنبلیله وجود دارد باعث میشود که سوخت و ساز بدن تسریع بخشیده شود، همین امر باعث کاهش چربی های بدن و همچنین چربی سوزی بیشتر و بهتر بدن شده و به بافت های عضلانی نیز آسیب وارد نمیشود و به کاهش وزن و لاغری نیز کمک میکند و اثز ویژه ای بر روی شکم و پهلو دارد .
4. پاکسازی دستگاه گوارش و تقویت هضم
دانه شنبلیله به دلیل اینکه حاوی فیبر و مواد مغذی که برای دستگاه گوارش مفید میباشد به حرکات روده کمک کرده و به درمان یبوست کمک میکند و این ویژگی برای افرادی که در رژیم به مشکلات گوارشی و نفخ دچار میشوند بسیار مفید است.
5.تنظیم هورمون های زنانه و کاهش تنبلی تخمدان
دانه شنبلیله با داشتن ترکیبات مؤثری برای رحم و تخمدان ها، به تعادل میزان استروژن آن کمک کرده و از چسبندگی رحم نیز جلوگیری میکند و برتحریکات تنبلی تخمدان نیز مؤثر است و باعث بهبودی آن نیز میشود.
6.افزایش تستوسترون و میل جنسی در مردان
یکی دیگر از خواص دانه شنبلیله افزایش هورمون تستوسترون و تعداد اسپرم در مردان میباشد و همین امر باعث افزایش میل جنسی در مردان میشود.
7.بهبود عملکرد کبد و جلوگیری از کبد چرب
شنبلیله با داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی و همچنبن بهبود حساسیت به انسولین، از آسیب اکسیداتیو کبد جلوگیری کرده و همین امر باعث بهبود عملکرد کبد در متابولیسم چربی ها میشود.
8.بهبود سلامت پوست و مو
خاصیت ضدالتهابی، آنتی‌اکسیدانی و ضدعفونی کننده بودن شنبلیله باعث شده است که این گیاه بر پوست و مو نیز تأثیر مثبتی بگذارد از آسیب های وارد شده به مو جلوگیری کند ویا به درمان آنها نیز کمک کند، همچنین در درمان آکنه، التهابات پوستی و شفافیت پوست نیز کمک کند.
9.کمک به لاغری و کاهش وزن
فیبر بالا، ترکیبات گالاکتومانان و ساپونین‌های موجود در دانه شنبلیله باعث کاهش اشتها، بهبود متابولیسم و احساس سیری طولانی‌مدت میشوند. همین ویژگی باعث کاهش وزن و لاغری نیز میشود.
10.کمک به کاهش کلسترول
دانه شنبلیله تأثیر قابل‌توجهی در کاهش کلسترول خون دارد. ترکیبات محلول در آب این دانه، به‌ویژه فیبر گالاکتومانان و ساپونین‌ها، با اتصال به اسیدهای صفراوی در دستگاه گوارش، جذب کلسترول بد (LDL) را کاهش می‌دهند. همچنین شنبلیله باعث افزایش دفع چربی و کلسترول از طریق مدفوع میشود.
بهترین روش‌های مصرف شنبلیله برای لاغری و کاهش وزن
برای تأثیرگذاری بیشتر و بهتر دانه شنبلیله برای لاغری و کاهش ورن، روش‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه به چندمورد از آن اشاره خواهیم کرد:
1.دمنوش شنبلیله
برای تهیه دمنوش شنبلیله، ابتدا دو قاشق چایخوری از دانه شنبلیله را در آب جوش بخیسانید و سپس به مدت 10 دقیقه به آن فرصت دهید تا دم بکشد و سپس در ناشتا میل کنید.
2.دانه خیسانده شده در شب
یک قاشق مرباخوری دانه شنبلیله را از شب قبل در آب بخیسانید و سپس بصورت ناشتا آب آن را بنوشید و دانه‌های آن را بجوید.
3.پودر شنبلیله
زوش دیگر مصرف دانه شنبلیله به این صورت است که شما متوانید دانه آن را پودر کنید و سپس روانه 5 گرم از آن را با ماست، سوپ و یا اسموتی میل کنید.
توجه داشته باشید در صورتی که بیماری و یا شرایط جسمانی خاصی دارید حتما پیش از استفاده ار دانه شنبلیله با پزشک مشورت کنید و همچنین در میزان مصرف آن اعتدال را رعایت کنید.
چند نکته برای نتیجه گیری بهتر و بیشتر از تاثیرات شنبلیله برای لاغری و کاهش وزن
- مصرف شنبلیله باید با رعایت رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم باشد تا اثرگذاری بستزی و بهتری حاصل شود.
- بهترین زمان مصرف شنبلیله برای اثرگذاری بهتر برای کاهش وزن بصورت ناشتا و یا قبل از وعده ناهر میباشد.
- زمانی که دانه شنبلیله استفاده میکنید باید مقدار زیادی آب مصرف کنید.
- در صورت ابتلا به بیماری های خاص و یا مصرف دارو، حتما با پزشک مشورت کنید.
عوارض احتمالی شنبلیله
مصرف شنبلیله به اندازه تعادل مفید است اما اگر زیاده روی شود، ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی شود که در ادامه به چند مورد از این اشاره خواهیم کرد:
- بوی بدن: استفاده بیش از حد شنبلیله ممکن است باعث تغییر بوی عرق بدن و همچنین ادرار شود و بوی نامطبوعی دارد.
- افت شدید قندخون: مصرف بیش از اندازه شنبلیله ممکن است در برخی از افراد باعث افت شدید قندخون شود که مساله ای خطرناک است و افراد دیابتی باید خیلی به این نکته توجه داشته باشند.
- اختلالات گوارشی: در صورت مصرف زیاد دانه شنبلیله ممکن است، مشکلات گوارشی مانند نفخ، اسهال و یا دل درد ایجاد شود.
- تأثیربرهورمون‌ها: مصرف بیش از حد از دانه شنبلیله ممکن است به دلیل اینکه برهورمون‌ها نیز اثرگذار است، باعث اختلال در میزان آنها و یاعملکرد هورمون ها شود.
- تداخل دارویی: مصرف دانه شنبلیله با داروهایی مانند دیابت، رقیق کننده خون، ضدالتهاب و ضدبارداری تداخل دارد و مخاطرات و عوارض جبران ناپذیری دارد.
چه کسانی نباید شنبلیله مصرف کنند؟
در برخی از افراد ممکن است مصرف شنبلیله باعث بروز خطرات و یاعوارض شدیدی شود که این گروه ار افراد بهتر است با مشورت پزشک دانه شنبلیله را مصرف کنند.
- زنان باردار: به دلیل اینکه مصرف شنبلیله باعث ایجاد انقابات رحمی میشود، در نتیجه مصرف این گیاه توسط زنان باردار ممکن است باعث بروز زایمان زودرس ویا سقط جنین شود.
- افرادی با قندخون پایین: مصرف شنبلیله برای افرادی که قندخون بسیار پایینی دارند و شاخص گلسیمی خون آن ها پایین میباشد نباید از شنبلیله استفاده کنند.
- افرادی که آلرژی دارند: مصرف شنبلیله برای افرادی که به سویا، بدام زمنی و یا حبوبات دیگری خساسیت دارند ممنوع است ویا با احتیاط باید مصرف شود.
- افرادی که دارو خاص مصرف میکنند: همانطور که در مطالب بالاتر اشاره شد، افرادی که داروهای خاصی مصرف میکنند به دلیل اینکه امکان تداخل دارویی وجود دارد نباید بدون تجویز پزشک دانه شنبلیله استفاده کنند.
در تمامی موارد بالا باید با مشوت و تجویز پزشک حتما مقدار و میزان مصرف شنبلیله مشخص شود.
دیدگاه طب سنتی درباره شنبلیله
در طب سنتی، شنبلیه طبعی گرم و خشک دارد و از زمان‌های قدیم برای مصارف و درمان بیماری از این گیاه استفاده شده است. در طب سنتی از این گیاه برای افزایش شیرمادر، درمان مشکلات رحمی، تنبلی تخمدان، تقویت قوای جنسی، کاهش بلغم و صفرا و همچنین بهبود مشکلات گوارشی استفاده میشود.
سخن آخر
گیاه شنبلیله یک گیاه دارویی قدرتمند و چندمنظوره است که می‌تواند نقش مؤثری در کاهش وزن، تنظیم قند خون، سلامت هورمونی و بهبود عملکرد اندام‌های حیاتی بدن داشته باشد. از دیرباز در مصارف مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است و تا به امروز از جایگاه ویژه ای به دلیل عطر و طعم مطبوعی که دارد برخوردار است. اما باید به یاد داشته باشید که همان گونه که مصرف به اندازه آن مفید است اما زیاده روی در مصرف آن موجب ایجاد مشکلاتی نیز میشود. همچنین افرادی که بیماری خاصی دارند و با داروی ویژه ای مصرف میکنند حتما باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف کنند.
