سردرد تنها یک اختلال فیزیکی نیست، بلکه می تواند سلامت روحی، روابط ، شغل و کارکردهای اصلی زندگی مثل خواب، ورزش و سلامت افراد را نیز تحت تاثیر قرار دهد. این موضوع، اهمیت ترکیب دارو درمانی و رفتار درمانی را برای التیام سردرد ثابت می کند. مطالعات نشان می دهد که این شیوه ی جامع بسیار بیشتر از هر یک از این شیوه ها به تنهایی کاربرد دارد.
با وجودی که درمان های تکمیلی زیادی برای کنترل سردرد وجود دارد، اما بسیاری از آنها از نظر علمی به اثبات نرسیده اند.
البته این بدان معنا نیست که یک درمان خاص موجب التیام سردرد شما نمی شود اما به خاطر داشته باشید که اگر می خواهید از یک روش تکمیلی برای کاهش سردرد خود استفاده کنید، روشی را انتخاب کنید که مطالعات علمی آن را تایید کرده باشند.
سه روش رفتاردرمانی وجود دارند که برای پیشگیری و کنترل سردرد شما بسیار مفید می باشند. این روش ها شامل:
- آرامش درمانی
- باز خورد زیستی
- درمان شناختی- درمانی
آرامش درمانی
برای افرادی که مستعد سردرد هستند، حتی استرس های خفیف روزمره مثل ضرب العجل کاری، مراقبت از بچه ها و یا حتی پرداخت قبوض نیز آنها را دچار سردرد می کند. این استرس های کوچک سیستم عصبی افراد را تحریک می کند، ضربان قلب، فشار خون و تعریق را افزایش و تنفس را کاهش می دهد. ماهیچه ها را سفت می کند و موجب بی خوابی می شود.
از آنجا که این پاسخ های فیزیکی باعث سردرد می شوند، هدف آرامش درمانی، آرامش سیستم عصبی برای پیشگیری و یا التیام این سردردهاست. نکته ی قابل توجه این است که آموزش آرام سازی با آنچه که شما تصور می کنید کاملا متفاوت است. در واقع، آموزش آرام ماندن یک مهارت است و با ماساژ درمانی فرق می کند.
تکنیک های ویژه ی آرامش شامل تنفس عمیق و آرام سازی تدریجی عضلانی می باشد. تنفس عمیق موجب می شود که فرد حداکثر اکسیژن را به ریه های خود برساند، سپس آن را به آرامی از ریه های خود خارج کند. این کار موجب می شود جریان اکسیژن به مغز و ماهیچه های شما برسد.
آرام سازی تدریجی عضلانی، یکی از رایج ترین روش های تجربه شده ی آرامش درمانی برای درمان سردرد می باشد. در این روش فرد یاد می گیرد چگونه ماهیچه های سرتاسر بدن خود را سفت و شل کند. با این روش می توانید از وقوع سردرد پیشگیری کنید و یا وقتی به سراغ شما می آید آثار آن را کاهش دهید. آموزش آرامش درمانی مستلزم جلسات هفتگی با یک فیزیولوژیست به مدت یک تا سه ماه می باشد. در میان این جلسات فرد می تواند تمرینات ریلکسیشن را نیز در خانه ی خود انجام دهد تا تبدیل به یک عادت روزانه شود.
بازخورد زیستی
در روش بازخورد زیستی، یک دستگاه، پاسخ های فیزیکی بدن شما را نسبت به استرس اندازه گیری می کند و سپس بازخورد آنها را به شما باز می گرداند. با این شیوه، شما می توانید از پاسخ های بدنتان آگاه شوید و بتوانید آنها را کنترل کنید.
روش های بازخورد زیستی رایج برای کنترل سردرد و میگرن شامل موارد زیر می باشند:
- بازخورد زیستی الکترومیوگرافیک
- بازخورد زیستی حرارتی (گرم کردن دست)
در روش اول الکترودها بر روی ماهیچه های خاصی مثل پیشانی، فک و گردن قرار داده می شوند. وقتی دچار استرس می شوید و یا احساسات منفی به شما دست می دهد، این سه ماهیچه سفت می شوند. الکترودها، تنش عضلانی را اندازه گیری می کنند و دستگاه های الکترومیوگراف این اطلاعات را به شکل صدا به شما برمی گردانند.
در روش دوم، یک دستگاه باز خورد زیستی حرارتی استفاده می شود تا دمای دست و انگشتان شما را اندازه گیری کند. وقتی استرس دارید یا مضطرب هستید، دستان شما سرد و مرطوب می شوند. یک نشانگر تصویری بر روی این دستگاه وجود دارد که اطلاعات مربوط به دمای بدن شما را نشان می دهد.
وقتی مهارت های مربوط به این دستگاه را بیاموزید، می توانید بدون نیاز به دستگاه نیز پاسخ های بدن خود را شناسایی کنید. این عمل نیاز به تمرین های مداوم دارد اما در بهبود سردرد به شما بسیار کمک می کند.
درمان شناختی- رفتاری
با این روش درمانی، افراد می توانند عامل سردرد یا میگرن خود را شناسایی کنند. انواع شایع این سر دردها شامل موارد زیر می باشند:
- استرس
- احساسات منفی (مثل عصبانیت، احساس گناه و اضطراب)
- مشکلات مربوط به خواب (بی خوابی یا پر خوابی)
- گرسنگی
- مصرف غذاهای خاص
- مصرف الکل
- تغییرات آب و هوایی
- عوامل حسی یا زیست محیطی (مثل بوها، قرار گرفتن در معرض خورشید، سر و صدا و خستگی چشم ها)
پس از مشخص شدن دلیل سردرد، به فرد آموزش داده می شود چگونه با آنها کنار بیایند و سردرد خود را کاهش دهد. در حقیقت، کنار آمدن با سردرد به جای اجتناب از آنها یکی از اهداف روش شناختی- رفتاری می باشد. چرا که اجتناب از سردرد غیر ممکن است و بیشتر موجب استرس شما می شود.
روی هم رفته، درمان شناختی- رفتاری باید با اهداف و نیازهای شما متناسب باشد. اطمینان حاصل کنید که درمان های خود را از یک فرد با تجربه مثل یک روانشناس یا روانپزشک می گیرید.
چگونه ویژگی های شخصیتی بر روی سردرد تاثیر می گذارد؟
آیا تا به حال می دانستید که شخصیت هر فردی با سردرد یا میگرن او در ارتباط است؟ ویژگی های شخصیتی خاص موجب اختلالات اولیه در سر درد می شود.
ویژگی های شخصیتی و سر دردهای خوشه ای
در مطالعه ای که در مجله ی سر درد و درد به چاپ رسید، 80 شرکت کننده ی مبتلا به سر درد خوشه ای با استفاده از آزمون سالامانکا شرکت کردند.
سالامانکا، یک پرسشنامه ی ساده است که برای بررسی ویژگی های شخصیتی که به سه خوشه تقسیم شده اند، به کار می رود. این سه خوشه شامل:
خوشه ی A: (پارانوئید، اسکیزوئید، اسکیزوتایپال) به طور کلی، عجیب و غریب
خوشه ی B: (نمایشی، خودشیفته، ضربه ای، مرزی) به طور کلی، عاطفی
خوشه ی C: (آنانکاستیک، وابسته، مضطرب) به طور کلی، مضطرب
نتایج نشان داد که شرکت کنندگان با سر دردهای خوشه ای بیشتر از گروه آنانکاستیک، مضطرب، نمایشی، اسکیزوئید و کمتر از گروه ضربه ای و پارانوئید بودند.
ویژگی های شخصیتی و میگرن
نتایج مطالعات بالا با مطالعات پیشین که ویژگی های شخصیتی 164 فرد مبتلا به میگرن را بررسی کرده بود، مقایسه شد.
پس از مقایسه ی این دو گروه (شرکت کنندگان با سر درد خوشه ای و شرکت کنندگان با سر درد میگرنی) نشان داده شد که تنها شخصیت پارانوئید و اسکیزوئید در افراد، با سر دردهای خوشه ای بسیار شایع است.
گرچه شخصیت های مضطرب و وابسته در افراد میگرنی بیشتر از افراد مبتلا به سر درد خوشه ای بود، اما نتایج چشمگیری نشان داده نشد. از آنجا که سر دردهای خوشه ای بیشتر در مردان و میگرن بیشتر در زنان شایع است، محققان سعی کردند دریابند که آیا ویژگی های شخصیتی موجود در افراد مبتلا به سر درد خوشه ای در مقابل افراد میگرنی ممکن است با جنسیت توضیح داده شود یا نه؟
اما آنها به نتایج منفی در این مورد دست یافتند. بدین معنا که ویژگی های شخصیتی به نوع اختلال سر درد بستگی دارد و نه به جنسیت آنها.
ویژگی های شخصیتی و سر دردهای تنشی
در مطالعه ی دیگری که در آن بیش از 300 شرکت کننده با سر درد تنشی مزمن مورد مطالعه قرار گرفته بودند، یک پرسشنامه ی شخصیتی آیزنک برای ارزیابی ویژگی های شخصیتی به کار برده شد.
در این مطالعه، محققان از دو مقیاس استفاده کردند.
- یک مقیاس 23 سوالی که نوروتیسیسم را ارزیابی می کرد.
- یک مقیاس 21 سوالی که بررسی می کرد آیا شرکت کنندگان می خواهند نمره های خود را کنترل کنند یا نه؟
مقیاس نوروتیسیسم، ویژگی های شخصیتی مربوط به اضطراب، افسردگی، خلق و خو و عدم تحمل را بررسی می کند. وقتی شرکت کنندگان مبتلا به سر درد تنشی با جمعیت کلی مقایسه شدند، نشان داده شد که میزان نوروتیسیم در آنها بیشتر است.
این نتایج به چه معناست؟
نتایج به طور کلی نشان می دهد که برخی از ویژگی های شخصیتی خاص ممکن است در افرادی که دچار اختلالات سر درد ابتدایی هستند، شایع باشد. شخصیت، یک ویژگی است که طرز تفکر و رفتار یک فرد را مشخص می کند. از طرف دیگر، اختلال شخصیت، یک الگوی فکری و رفتاری مزمن و غیر قابل تغییر است که از کودکی یا نوجوانی آغاز می شود. در واقع الگوهای رفتاری، همه به تعادل مربوط هستند و عدم تعادل موجب عدم کارآمدی در افراد می شود.
آیا شما نیز باید یک آزمون شخصیت بدهید؟
هدف از این مطالعه این نیست که به شما بگوید نیاز به آزمون شخصیت دارید یا نه، اما صرف چند دقیقه زمان بر روی ویژگی های فردی موجب می شود تا خود را بهتر بشناسید.
نگاه دقیق تر به اعمال و رفتارتان موجب می شود که با سر درد یا میگرن خود آسان تر کنار بیایید. اگر دچار اضطراب هستید، تمرین های مدیتیشن و یوگا نگرانی های شما را کاهش می دهد.
شاید برخی از متخصصان ادعا کنند که این مطالعه بیشتر از اینکه ارزش داشته باشد، جالب و تفکر بر انگیز است. اما این مطالعه به پزشکان و متخصصان کمک می کند تا یک رویکرد کلی نسبت به بیماری های روانی به دست آورند.
حرف آخر
وقتی به دنبال یک درمان تکمیلی برای سردرد خود هستید، ابتدا با پزشک مشورت کنید. مطالعات نشان داده است که ترکیب دارو با رفتار درمانی برای بهبود سردرد بسیار مفید است. انتخاب روش درمان تکمیلی بسیار اهمیت دارد چرا که مستلزم زمان و تلاش شماست.
سعی کنید روش های دیگری نیز برای درمان سردرد خود بیابید. در خلال این درمان ها به سازگاری آنها با معده تان نیز توجه کنید. اگر یکی از این روش ها در درمان شما موثر نبود نگران نباشید. با پزشک مشورت کنید تا راه حل دیگری پیش روی شما بگذارد.
به خاطر داشته باشید که التیام سردرد شما به یک تعادل ظریف بین سبک زندگی، دارو و استراتژی های رفتاریتان بستگی دارد. این مراقبت ها مستلزم ارزیابی مداوم و اصلاح آنها می باشد.
