اگر شما هم هر ماه تصمیم می گیرید کم تر غذا بخورید، وزن کم کنید و بیشتر ورزش کنید. اما پس از چند روز تصمیم خود را به کلی فراموش می کنید و یا از آن منصرف می شوید، نگران نباشید این مورد زیاد عجیب نیست، تنها لازم است بدانید که چرا در کاهش وزن شکست می خورید. متاسفانه بسیاری از افراد در مسیر کاهش وزن شکست می خورند و مقصر اصلی را نداشتن اراده قوی می دانند اما اگر نگاهی دقیق تر به تاریخچه انسان و بیولوژی بیاندازیم خواهیم دید که خطا در ژن ما نهفته است.
ما زادگان بیش از 10.000 نسل از انسان هایی هستیم که توانسته اند خود را از کمبود غذا و قحطی های بی شماری نجات دهند. DNA که ما از آن ها به ارث برده ایم به همراه ژن هایی که طی نسل ها تغییر کرده اند موجب علاقه شدید ما به خوردن قندها، پروتئین و نمک شده است. روده های ما تمام مواد ضروری غذایی را که می خوریم جذب می کند و تمام کالری اضافی را به عنوان چربی ذخیره کرده تا بعدها و هنگام نیاز از آن استفاده کند. کاهش وزن یک فرایند چندبعدی است و ممکن است ترکیبی چند بعدی از عوامل داخلی و یا خارجی باشد.
نیم ساعت پیاده روی چقدر کالری می‌سوزاند؟
دلایل فیزیولوژیکی
گاهی کاهش وزن ممکن است بدلیل مسائل و مشکلات جسمی باشد مانند:
1.کاهش نزخ متابولیسم بدن
درطول رژیم، بدن میزان سوخت و ساز را بدلیل بقا کاهش میدهد.
2.پدیده ست پوینت
اصولا بدن یک وزن ایده‌آل و مورد علاقه دارد، که تمام تلاشش را برای حفط این عدد وزن میکند و در صورت کاهش وزن نیز تمایل به بازگشت به وزن اولیه را دارد.
3.عدم توجه به ترکیب بدن
عدم بیش از حد بر روی وزن بدن به جای توجه به میزان چربی موجود در بدن و بافت عضلانی بدن، باعث میشود که حتی زمانی که بدن از نظر کاهش وزنی درست عمل کرده است و با تبدیل به عضلات در بدن عدد ترازو کاهش پیدا نمیکند اما بافت چربی از بین رفته است.
دلایل هورمونی
1.افزایش هورمون گرسنگی
با کاهش وزن، میزان هورمون گرسنگی یا همان هورمون گرلین در بدن افزایش میایبد و باعث ایجاد گرسنگی بیشتر در بدن میشود و همین امر باعث میشود که گاهی افراد نتوانند در برابر این مساله مقاومت کنند و در کاهش وزن شکست بخورند.
2.کاهش هورمون سیری
هورمون سیری یا همان هورمون لیپتین، وظیفه رساندن پیام سیری را دارد. اما با کاهش وزن میزان هورمون سیری در بدن نیز کاهش میابد و در نتیجه پیام سیری از مغز دیرتر میرسد و ممکن است باعث پرخوری شود که همین مساله میتواند یکی از دلایل شکست در کاهش وزن باشد.
3.مشکلات تیروئید
یکی دیگر از دلایلی که میزان متبولیسم بدن را کاهش میدهد، کم کاری تیروئید می‌باشد. زمانی که میزان سوخت و ساز بدن کاهش میابد در نتیجه کاهش ورن دچار مشکل میشود.
4.مقاومت به انسولین
افرادی که بدنشان نسبت به انسولین مقاوم است به سختی در برابر کاهش وزن و لاغری به موفقیت میرسندو در نتیجه انگیزه خود را برای ادامه مسیر و رسیدن به کاهش وزن مورد نظر ازدست میدهند.
دلایل روانشناختی
1.رژیم‌ها سختگیرانه
رژیم‌های محدودکننده شدید باعث ایجاد حس محرومیت می‌شوند و در درازمدت با پرخوری‌های عصبی جبران می‌شوند.
2.کمال‌گرایی افراطی
انتظار نتایج سریع و کامل باعث ناامیدی و ترک زودهنگام برنامه میشود.
3.استرس و اضطراب
استرس با افزایش کورتیزول، میل به خوردن غذاهای پرکالری و شیرین را افزایش میدهد.
4.احساس شکست و خودانتقادی
یک لغزش کوچک (مثل یک وعده پرخوری) میتواند باعث شود فرد احساس کند همه چیز را خراب کرده و رژیم را رها کند.
چند تمرین ورزشی موثر برای کاهش وزن
5.بی‌حوصلگی یا انگیزه پایین
نداشتن هدف‌های مشخص یا انگیزه درونی قوی باعث کاهش پایبندی به برنامه غذایی و ورزشی میشود.
دلایل رفتاری و عادت های نادرست
1.مصرف کالری‌های پنهان
ریزه خواری مانند خوردن نوشیدنی‌های شیرین، خوراکی‌های کوچ و یا چشیدن غذاها بدون آگاهی کالری زیادی را وارد بدن میکنند.
2.عدم ثبت دقیق غذا
اندازه گیری نکردن مقدار واقعی غذا برای محاسبه میزان کالری آن، باعث میشود کالری که تخمین میزنید با میزان کالری واقعی که دریافت میکنید، متفاوت باشد و در نتیجه باعث چاقی شود.
3.کم تحرکی روزانه
رفتارهای نشسته طولانی مدت مانند کارهای اداری و پشت میز برای مدت طولانی میتوانند در عمل چربی سوزی اختلال ایجاد میکند.
4.خواب ناکافی
عدم داشتن خواب کافی باعث میشود که در هورمون ها گرسنگی و ایجاد استرس و اضطراب اختلال ایجاد شود و در نتیجه احساس گرسنگی و یا پرخوری عصبی ایجاد شود و میزان و مقدار غذایی که مصرف شود افزایش یابد که باعث ایجاد چاقی میشود.
دلایل تغذیه‌ای
1.مصرف زیاد غذاهای فرآوری شده و فست فود
موادغذایی فرآوری شده، صنعتی و نیمه آماده بدلیل داشتن میزان کالری بالا، فیبر کم و کربوهیدرات ناسالم موجود درآن باعث ایجاد چاقی میشود و به دلیل اینکه احساس سیری کمی میدهند باعث مصرف بیشتر خوراکی، در فرد میشود.
2.مصرف کم پروتئین در وعده‌های غذایی
زمانی که وعده‌های غذایی، به اندازه کافی پروتئین نداشته باشد باعث میشود تا احساس سیری برای مدت کوتاهی ایجاد شود و پس از آن به سرعت احساس گرسنگی ایجاد میشود. وجود پروتئین در وعده‌های غذایی باعث حفظ عضلات و احساس سیری طولانی مدت میشود.
3.نوشیدنی‌های پرکالری
نوشیدنی های پرکالری بدون اینکه باعث ایجاد احساس سیری شوند، کالری بسیار زیادی را وارد بدن میکنند که منجر به اضافه وزن به مرور زمان میشود.
عوامل محیطی و اجتماعی
1.فشار اجتماعی
گاهیی ممکن است فردی که رژیم گرفته است با حضور در کنار دوستان و خانواده به خوردن غذای بیشتر و مصرف کالری بیشتر تشویق شود و رژیمش را نادیده بگیرند، در این صورت فرد ممکن است در رژیم شکست بخورد.
2. دسترسی آسان به غذاهای ناسالم
اگر در محیط کار و یا خانه غذاها و خوراکی های پرکالری ، شیرینی و نوشیدنی های پرکالری وجود داشته باشد، بدلیل دسترسی سریع فرد به این موارد ممکن است در روند کاهش وزن شکست بخورد.
3. تبلیغات و بازاریابی مواد غذایی
تبلیغات، تشویق و ترغیب به مواد غذایی و خوراکی های شیرین و پرکالری باعث میشود فردی که در روند کاهش وزن قرار گرفته است دچار مشکل و شکست شود.
دلایل پزشکی
1.داروها
برخی دروها مانند داروهای ضدافسردگیريا، هورمونی ودارویی مانند انسولین میتواند باعث بروز چاقی در فرد شود.
2. بیماری‌های خاص
سندرم تخمدان پلی کیستیک، دیابت نوع 2 و افسردگی میتواند روند کاهش وزن را دچار اختلال کند.
ژن های ذخیره چربی
عجیب نیست که برخی ژن های ذخیره چربی در افرادی که اجدادشان با کمبود کالری مواجه بودند بیشتر مورد تغییر و تحول قرار گرفته است. توانایی ذخیره چربی برای اجداد این افراد بسیار مهم و با ارزش بوده اما برای مثال 75 سال بعد که غذا فراوان شد و فعالیت بدنی کم، وضعیت بدن به همان شکل باقی ماند. بدن همچنان به خاطر ترس از قحطی علاقه به ذخیره چربی دارد، امروزه ما بیش از هر زمان دیگری درگیر نرخ بالای چاقی و دیابت هستیم.
چگونه چربی شکم را از بین ببریم؟
سیستم بدن به گونه ای است که بدون در نظر گرفتن اضافه وزن و یا کمبود وزن، تلاش می کند وزن فعلی ما را حفظ نماید. هورمون ها ما را گرسنه می کنند از طرفی سوخت شاز بدن را کاهش می دهند پس کالری کمتری می سوزانیم، در نتیجه اضافه کردن وزن بسیار آسان تر از کاهش وزن است.
در گذشته انسان برای زنده ماندن و بقا باید به شکار می رفت، چوب و غذا جمع آوری می کرد و در نبردها پیروز می شد. در دنیای ماشین ها، سوپرمارکت ها و کارهای پشت میزی و دارای آرامش نسبی، بدون اینکه زیاد حرکت کنیم می توانیم به راحتی زنده بمانیم. می توان با ورزش کردن این کمبود حرکت را جبران کرد اما بسیاری از افراد علاقه ای به ورزش کردن ندارند، آن هایی هم که علاقه دارند، وقت کافی برای فعالیت بدنی ندارند. در بیانی دیگر، عملکرد ما با ژنتیکمان همخوانی ندارد.
افزایش مجدد وزن
برخی توانسته اند در مقابل موانع بایستند و موفق شوند. کمتر خوردن، بیشتر ورزش کردن و از بین بردن چربی های اضافی. اما متاسفانه گاهی این افراد موفق نیز اسیر چرخه ای یویو شکل می شوند، یعنی تا حدود زیادی وزن کم می کنند و ناگهان دوباره همان مقدار یا شاید بیشتر را اضافه می کنند.
قصد ما نا امید کردن شما نیست، قطعا ما می توانیم و باید برای بهتر شدن تلاش کنیم. درست غذا خوردن و افزایش فعالیت بدنی بهترین راه برای کاهش وزن، کاهش خطر ابتلا به دیابت، فشار خون و بیماری های قلبی است.
با این حال باید بدانید، چرا در کاهش وزن شکست می خورید ، زیرا این شکست همیشه نشانه ی کمبود اراده و سستی نیست.
سخن آخر
کاهش وزن یک فرآیند تنها بر مبنای اراده نیست، بلکه یک تعامل پیچیده میان بدن، ذهن، عادت‌ها و محیط است. موفقیت در کاهش وزن نیازمند استراتژی هوشمندانه، صبر، آگاهی، اصلاح محیط و سبک زندگی است، نه فقط محدودیت غذایی شدید. درک اینکه بدن به صورت طبیعی در برابر کاهش وزن مقاومت میکند، به حفظ انگیزه و استمرار کمک میکند.
