رفلاکس معده یکی از مشکلات بسیار شایع سیستم گوارشی در میان مردم است که بسیار آزاردهنده است. رفلاکس معده نتیجه برگشت اسید معده به مری میباشد و باعث سوزش معده و حتی گاهی قفسه سینه میشود و در مواردی حتی تنفس را سخت میکند و با قلب درد ممکن است اشتباه گرفته شود. رفلاکس معده ممکن است در نتیجه مصرف خوراکی ها و غذاهایی اتفاق بیفتد که میزان اسید معده را تحریک کند و آن را بالا ببرد و به ناحیه مری بازگشت داده شود. اگر این مشکل درمان نشود میتواند آسیب‌های جدی به مری وارد کند. اگر در هفته بیش از یکبار این حالت هارا تجربه میکنید، شما به مشکل رفلاکس معده دچار شده اید. در کنار درمان‌های پزشکی برای رفلاکس معده، درمان خانگی هم نیز وجود دارد که به بهبود آن کمک کند. اما در موارد حاد حتما باید به متخصص مراجعه کنید. در ادامه به تعریف رفلاکس معده، علائم آن و یکسری پیشنهادات درمان خانگی میپردازیم.
درمان طبیعی برای رفع مشکلات گوارشی
رفلاکس معده چیست؟
رفلاکس معده یکی از مشکلات بسیار رایج سیستم گوارشی است که در آن، اسید معده و یا محتویات معده به مری بازگشت داده میشود. اگر این حالت چندین بار تکرار شود، مساله رفلاکس معده نامیده میشود رخ میدهد. رفلاکس معده هم در بزرگسالان و هم در کودکان رخ میدهد و به ویژه در نوزادان شایع است.
تفاوت رفلاکس معده با سوزش معده
رفلاکس معده و سوزش معده دو واکنش متفاوت دستگاه گوارش است که طی افزایش اسید داخل معده رخ میدهد، در ادامه تفاوت آن را بررسی میکنیم.
- رفلاکس معده : رفلاکس معده یک مشکل گوارشی فزیولوژیک است که ممکن است با علائم و یا بدون علائم باشد.
- سوزش معده : یکی از علائم مربوط به رفلاکس معده است که با سوزش قفسه سینه همراه است و در بیشتز مواقع احساس میشود.
علائم شایع رفلاکس معده و سوزش معده
رفلاکس معده و سوزش معده دارای علائمی هستند که با شناخت آن ها میتوان سریع‌تر به مشکل رفلاکس و یا سوزش معده پی برد و برای درمان آن اقدام کرد.
- احساس سوزش در قفسه سینه به ویژه پس از غذاخوردن و یا درازکشیدن
- بازگشت غذا یا اسید معده به دهان ( ترش کردن)
- احساس طعم تلخ و یا ترش در دهان
- بوی بد دهان
- سرفه‌های خشک مزمن
- گلودرد ویا خشن شدن صدا
علت های بروز رفلاکس معده و یا سوزش معده
اسفنکتر تحتانی مری (LES) عضله‌ای حلقوی در انتهای مری است. این عضله در حالت طبیعی، هنگام بلع شل و باز میشود سپس دوباره سفت و بسته میشود. در واقع این مشکل هنگامی اتفاق می‌افتد که LES به درستی بسته نشود. این امر به مایعات گوارشی و سایر محتویات معده اجازه میدهد تا به داخل مری برگردند.
در این میان عوامل دیگری که رفلاکس معده را شدت میدهد وجود دارد که در ادامه چند مورد از ان را برمیشماریم:
رفلاکس معده و ایجاد سوزش معده علت های مختلفی دارد که ممکن است فردی که دچار این مساله است چندین علامت، یا یک علامت و گاهی حتی بدون علائم دچار این عارضه شود.
- مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن، ضدافسردگی‌ها و مسکن‌ها
- استرس و اضطراب
- سیگارکشیدن
- بارداری
- چاقی و اضافه وزن
- مصرف نوشیدنی‌های گازدار، الکل یا کافئین دار
- پرخوری یا خوردن غذاهای چرب
- خوردن وعده‌های سنگین غذایی پرتکرار
عوارض رفلاکس مزمن معده
اگر رفلاکس معده درمان نشود و به صورت مکرر تکرار شود به مرور زمان به رفلاکس مزمن تبدیل میشود که ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری داشته باشد برخی از عوارض آن را نام میبریم:
- تنگی مری
- زخم مری
- مری بارت یا همان شرایط پیش سرطانی مری
- سرفه های خشک و بروز آسم
راه‌های تشخیص رفلاکس معده
در بسیاری از موارد رفلاکس معده را میتوان از طریق علائمی که گفته شد تشخیص داد اما در موارد حادتر، پزشک برای تشخیص نوع رفلاکس معده از آندوسکوپی، PH متری مری و مانومتری مری تجویز کند.
درمان‌های خانگی و طبیعی برای رفلاکس و سوزش معده
1.تغییر سبک زندگی
در بسیار از موارد، با تغییر عادت‌ها و رفتارهای غلط میتوان باعث بهبودی این مساله شود و یا در کاهش شدت آن مؤثر واقع شود.
- کاهش وزن: در بسیاری از موارد کاهش وزن حتی به اندازه کم و جزئی هم میتواند در درمان رفلاکس معده مؤثر واقع شود.
- پرهیز از غذاهای محرک: یکی از علل بروز رفلاکس معده خوردن غذایی محرک مانند غذاهای تند، چرب، سیر، مرکبات، شکلات و… هیت که اگر از خوردن این غذاها پرهیز کنیم به درمان رفلاکس معده بسیار کمک خواهد شد.
- مصرف وعده‌های غذایی کوچکتر: مصرف مقدار زیاد غذا باعث میشود که به معده فشار وراد شود و رفلاکس معده را شدت میبخشد.
- نخوابیدن بلافاصله بعد از غذا: پس از خوردن غذا به هیچ عنوان نباید بلافاصله بخوابید زیرا این کار باعث میشود که رفلاکس معده شدت پیدا کند.
- نگه داشتن سربالاتر از ناحیه بدن در هنگام خواب: در زمان خوابیدن برای جلوگیری از برگشت محتویات و یا اسید معده به ناحیه مری بهتر است که سر را از بدن کمی بالاتر نگه دارید و یک حالت شیب در بدن شما ایجاد شود.
2.درمان‌ها گیاهی و طبیعی
برای درمان و یا کاهش شدت رفلاکس و سوزش معده میتوان از یکسری از دمنوش و داروهای گیاهی و طبیعی استفاده کرد که در ادامه چندمورد از آن هارا برمشماریم.
- زنجبیل
- بابونه
- سرکه سیب رقیق شده
- آلوئه‌ورا
- جویدن آدامس بدون قند
- ریشه شیرین بیان
3.استفاده از پرهیز غذایی هدفمند
جایگزینی غذاهای سالم و همچنین ایجاد عادت های غذایی سالم به بهبود و کاهش شدت رفلاکس معده کمک میکند.
- به جای خوردن غذاهای چرب و تند میتوانید از غذاهایی که بخارپز شده اند و یا در پخت آنها مقدار بسیار کمی روغن استفاده شده است و همچنین غذاهای کباب شده، جایگیزین کنید.
- مصرف خوراکی هایی مانند موز، سیب، جودوسر، ماست کم چرب و سبزیجات پخته در بهبود و کاهش شدت رفلاکس معده مؤثر است .
- از نوشیدنی هایی مانند آب ولرم، آب نارگیل و آب زیره استفاده کنید.
پیشنهاد برنافیت: عوارض بوتاکس معده
نقش استرس و اضطراب در رفلاکس معده و سوزش معده
استرس و اضطراب می‌توانند با تأثیر بر حرکات دودی روده و معده و افزایش ترشح اسید معده، علائم رفلاکس را تشدید کنند. تکنیک‌هایی مثل مدیتیشن، یوگا، تنفس عمیق، خواب کافی و کاهش مصرف کافئین در مدیریت استرس مفید هستند. در نتیجه کاهش استرس و اضطراب به بهبود و یا کاهش علائم رفلاکس و سوزش معده کمک میکند .
پیشگیری از بازگشت رفلاکس معده
برای جلوگیری از بازگشت و یا کاهش شدت رفلاکس معده میتوانید به موارد زیر که چند راهکار مفید در این زمینه میباشد را انجام دهید
- تنظیم ساعت خواب و بهبود در کیفیت آن
- تنظیم ساعت وعده‌های غذایی و جلوگیری از پرخوری دروعده ها
- عدم استفاده از لباس‌های تنگی که به ناحیه شکم و معده فشار وارد کند
- اجتناب از خم شدن بعد از غذا
- تزک دخانیات، سیگار و الکل
- انجام ورزش‌های منظم و مناسب
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
علائم رفلاکس معده و وجود این بیماری را جدی بگیرید و در صورت مشاهده یکی از علائم زیر حتما به پزشک مراجعه کنید.
- اگر علائم و مشکلات رفلاکس معده بیش از یک الی دوبار در هفته تکرار شد.
- اگر در بازه زمانی کوتاه دچار کاهش وزن غیرمنتظره ای شدید.
- اگر در بلع مشکل دارید.
- اگر استفراغ خونی دارید.
- اگر در مدفوع خود خون دیدید و یا به رنگ سیاه بود.
- اگر اختلا در خواب و علاوم شبانه دارید.
نتیجه گیری
با وجود اینکه رفلاکس معده و بازگشت اسید معده به داحل مری و گاهی دهان بسیار آزاردهنده میباشد، اما میتوان در بسیاری از موارد، قبل از شدت گرفتن آن و تبدیل شدن به نوع حاد، با درمان های خانگی و رعایت نکات گفته شده مانع از شدت گرفتن آن شد و در بعضی موارد حتی درمان آن شد. این نکته را فراموش نکنید که درصورت شدت گرفتن رفلاکس معده و علادم مربوط به آن حتما به پزشک مراجعه کنید. زیرا ادامه دار بودن این مساله میتواند آسیب‌های جدی به مری و حتی مینای دندان وارد کند.
