افزایش شیر مادر یکی از دغدغه‌های بزرگ مادران شیرده است. بسیاری از مادران در دوران شیردهی احساس می‌کنند که شیرشان نمی‌تواند تامین کننده نیاز کودکشان باشد. ولی بسیاری از اوقات حقیقت چیز دیگری است. در واقع شیر مادر کم نشده بلکه میزان شیر مادر با مقدار تقاضای کودک ارتباط مستقیم دارد. هرچه کودک میزان بیشتری شیر بخورد تولید شیر نیز بیشتر است. همزمان با مکیدن نوزاد شیر نیز بیشتر تولید می‌شود اما بعضی اوقات واقعاً با کاهش حجم شیر مادر مواجه می‌شویم. با برنافیت همراه باشید تا تمام روش‌های افزایش شیر مادر را به شما بیاموزیم.
دلایل کاهش شیر مادران چیست؟
از جمله دلایل کاهش شیر مادر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- کاهش وعده‌های شیردهی
هرچه وعده‌های شیردهی کمتر باشد میزان تولید شیر هم به همان نسبت کاهش پیدا می‌کند. برای اینکه این مشکل را برطرف کنید تغذیه با شیرخشک را کنار بگذارید و تنها از شیر مادر برای تغذیه کودک خود استفاده کنید.
2- شروع غذای کمکی برای نوزاد
بعد از شش ماهگی نوزاد نیاز دارد از غذای کمکی نیز استفاده کند در این هنگام به دلیل استفاده کمتر نوزاد از شیر مادر سینه مادر هم به میزان کمتری شیر تولید می کند.
3- استرس و اضطراب
مادرانی که در طول دوران شیردهی دچار استرس و اضطراب هستند با کمبود شیر مواجه می‌شوند. آرامش روحی مادر به تامین میزان مورد نیاز شیر نوزاد کمک فراوانی می‌کند.
4- جراحی سینه
جراحی های زیبایی پستان باعث آسیب دیدن بافت سینه شده و در نتیجه میزان کمتری شیر برای تغذیه نوزاد ایجاد می‌شود.
5- قرص‌های جلوگیری از بارداری
بعضی از خانم‌ها با مصرف قرص های ضدبارداری دچار کاهش شیر می شوند که با قطع کردن این قرص‌ها مشکل برطرف خواهد شد.
6- شیر ندادن به نوزاد در شب
یکی از دلایل کاهش میزان شیر مادر این است که مادران از دادن شیر به نوزاد خود در شب امتناع می‌کنند که همین امر بر روی کاهش شیر آنها تاثیر می گذارد.
7- رژیم غذایی نادرست مادر
رژیم غذایی که مادر شیرده در پیش می گیرد تاثیر زیادی بر روی شیردهی و میزان آن دارد، هرچه رژیم غذایی فاقد مواد مغذی و سالم باشد میزان کاهش شیر نیز بیشتر است.
مواد مغذی برای افزایش شیر مادر کدام است؟
معمولا خانم‌هایی که نوزاد شیرخوار دارند نگران این مسئله هستند که مبادا شیرشان کاهش پیدا کند و دائم به دنبال راهی برای افزایش شیر خود هستند. بعضی از خوراکی‌ها باعث افزایش شیر مادر می‌شود از جمله این مواد غذایی برای افزایش شیر مادران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- ماهی قزل آلا
ماهی قزل‌آلا سرشار از امگا ۳ و مواد مغذی می‌باشد که برای تغذیه مادران شیرده ضروری است.
2- هویج و اسفناج
هویج و اسفناج به دلیل دارا بودن میزان بالایی از ویتامین A به عنوان مکمل شیردهی محسوب شده و باعث افزایش کیفیت شیر مادر می‌شوند.
3- جو دوسر
جو دوسر به دلیل دارا بودن فیبر بالا و هضم آسان برای کنترل دیابت در دوران بارداری هم مفید است.
4- کدو
کدو دارای مواد مغذی بسیار زیادی است و برای تامین آب بدن مادران شیرده ضروری و موثر است.
5- ریحان
برگ ریحان سطح ایمنی نوزاد و مادر را بالا می‌برد و باعث افزایش شیردهی می‌شود.
6- برگ چغندر
برگ چغندر دارای آهن، اسید فولیک و کلسیم می‌باشد. برگ چغندر برای مادران شیردهی که دچار کم خونی هستند مفید است.
7- رازیانه
رازیانه علاوه بر اینکه به راحتی هضم می شود میزان شیر مادر را افزایش می‌دهد.
8- شنبلیله
شنبلیله برای جلوگیری از یبوست بعد از زایمان مفید بوده و همچنین باعث افزایش حجم شیر مادر می‌شود.
9- زیره
مصرف زیره به شرطی که در مصرف آن زیاده‌روی نشود باعث افزایش شیر می‌شود.
10- کنجد
کنجد سرشار از کلسیم بوده و در افزایش شیر مادران شیرده نقش فراوانی دارد.
11- شیر گاو
بهتر است مادران شیرده مصرف شیر گاو را در برنامه روزانه تغذیه خود داشته باشند، زیرا باعث افزایش حجم شیر آنها می‌شود.
از جمله مواد غذایی دیگری که باعث افزایش شیر مادر می‌شود شامل بادام، سیب زمینی شیرین، آب و آبمیوه، ران مرغ، برگ شوید و زردآلو می‌باشد.
تغذیه سالم برای مادران شیرده
مادران شیرده برای سلامتی خود و نوزاد خود نیاز دارند تا تغذیه مناسبی داشته باشند. در دوران شیردهی مادران باید توجه داشته باشند تا از تمام مواد غذایی سالم و از همه گروه‌ها استفاده کنند. مواد غذایی شامل چند دسته می‌باشند.
1- گروه غلات و نان‌ها
بدن مادر شیرده نیاز دارد تا از تمام گروه غذایی غلات به طور کامل استفاده کند. این گروه مواد غذایی شامل انواع نان، برنج، ماکارونی، بیسکویت و غلات می‌باشند. در غلات انواع پروتئین، نشاسته، آهن و گروه ویتامین B موجود می‌باشد.
2- گروه سبزی‌ها و میوه‌ها
سبزی‌ها و مواد معدنی انواع ویتامین را برای مادران شیرده فراهم می‌کنند. مصرف این گروه از مواد غذایی باعث افزایش تقویت سیستم ایمنی بدن در مقابل انواع بیماری و کمک به ساخت و ساز موثر بدن می‌شود.
3- گروه لبنیات
شیر، ماست، پنیر و کشک برای استحکام استخوان‌ها و سلامت پوست بسیار مفید است. مادر شیرده از کلسیم موجود در لبنیات به عنوان ذخیره کلسیم استفاده می‌کند.
4- گروه پروتئین‌ها، گوشت، تخم مرغ، حبوبات و مغزیجات
این گروه از مواد غذایی نقش بسیار مهمی در تامین پروتئین و آهن مورد نیاز یک مادر شیرده را دارد. به عنوان یک مادر شیرده سعی کنید مواد غذایی حاوی پروتئین را در سبد غذایی خودبگنجانید.
افزایش شیر مادر با نوشیدنی‌های مقوی
برای سلامتی بیشتر و افزایش شیر مادر بهتر است از مواد غذایی مغذی و سالم استفاده کنید. اگر مواد مغذی در رژیم غذایی دریافت نشوند از ذخیره بدن مادر برداشت می‌شود. اما غیر از خوراکی‌ها، نوشیدنی‌هایی هستند که در افزایش شیر مادر تاثیر دارند از جمله این نوشیدنی‌ها میتوان موارد زیر را نام برد:
1- شیر گاو
شیر علاوه بر تأمین پروتئین، منبع غنی از کلسیم، ویتامین B و ویتامین D محسوب می‌شود.
2- آب
بی جهت نیست که آب را مایه‌ی حیات دانسته‌اند. این ماده‌ی بی رنگ و بو در ظاهر چندان مهم محسوب نمی‌شود، اما گزینه مناسبی برای تامین و جبران آب از دست داده است. به این دلیل که مادران شیرده به دلیل شیردهی مقداری از آب بدن خود را از دست می‌دهند.
3- آب هویج
این میوه‌ی پرخاصیت برای مادران شیرده بسیار باارزش است. قبل از وعده ناهار مادران شیرده بهتر است از آب هویج استفاده کنند تا به تقویت شیردهی و افزایش میزان شیرشان کمک شود.
4- آبمیوه
نوشیدن آبمیوه شیردهی را تقویت کرده و حجم شیر مادر را افزایش می‌دهد. سعی کنید در روز چندین مرتبه از آبمیوه‌ی طبیعی استفاده کنید.
خوراکی‌های ممنوعه در دوران شیردهی کدامند؟
مادران شیرده باید از مصرف برخی از غذاها خودداری کنند تا حجم و میزان شیر مناسب برای کودک خود داشته باشند. برخی از این غذاها در ادامه آورده شده‌اند.
1- قهوه
قهوه به دلیل دارا بودن کافئین بالا سبب بی‌خوابی، تحریک، خستگی و خواب آلودگی نوزاد می‌شود. در این دوران از مصرف آن خودداری کنید.
2- انواع شکلات
شکلات ها نیز به دلیل وجود کافئین در آنها نوزاد را دچار سستی و بی حالی می‌کنند.
3- مرکبات
مرکبات با آنکه سرشار از ویتامین C هستند ولی به دلیل اسیدی بودن نوزاد را تحریک کرده و باعث خارش، ترشح، سوزش، بی‌قراری و آبریزش دهان می‌شوند.
4- کلم بروکلی
کلم بروکلی به همراه بعضی از مواد غذایی مثل پیاز، گل کلم و کلم برگ باعث نفخ و بی‌قراری کودک می‌شوند.
5- الکل
الکل از موادی است که مصرف آن در دوران شیردهی باعث تخریب رشد اعصاب نوزاد می‌شود.
6- سیر
بوی سیر وارد شیر مادر شده و نوزاد هنگام خوردن شیر احساس ناخوشایندی پیدا کرده و باعث می‌شود از خوردن شیر امتناع کند.
دسر های تقویت کننده شیر مادر کدامند؟
دسرها می‌توانند در افزایش شیر مادر تاثیر بگذارند و بر روی مواد مغذی برای رشد و تکامل مغز نوزاد نیز بسیار اثر گذارند.
از جمله این دسرها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- سوپ جو
سوپ جو سرشار از فیبر است که برای دستگاه گوارش بسیار مفید است.
2- شنبلیله
شنبلیله را با برنج مخلوط کرده و یک نوع پنکیک با آن درست می کنند و در وعده صبحانه استفاده می‌کنند.
3- برنج قهوه‌ای
مخلوط برنج قهوه‌ای پخته شده با سبزیجات می‌تواند به عنوان یک وعده دسر استفاده شود، که شیر مادر را افزایش می‌دهد.
4- سیب زمینی شیرین
سیب زمینی شیرین به دلیل دارا بودن ویتامین C بالا به صورت پوره برای دسر استفاده می‌شود.
5- بادام
بادام سرشار از ویتامین ای و امگا ۳ است. امگا ۳ به همراه هورمون‌های تقویت کننده شیردهی باعث تولید بیشتر شیر می‌شود. بادام رنده شده یا خرد شده را با شیر مخلوط کرده و به عنوان یک دسر مقوی برای افزایش شیر مادر می‌کنند.
6- نخود
نخود منبع غنی از فیبر، کلسیم و ویتامین B کمپلکس است. نخود را میتوان درون سالاد سبزیجات و به عنوان یک دسر استفاده نمود.
